Allianoi antik kentinin, Yortanlı Barajı'nın suları altında kalmaması için zamana karşı yarışan kazı başkanı Prof. Ahmet Yaraş, isyan ediyor: Tamamen politik amaçlarla hareket ediliyor. Yortanlı Barajı'nın Yortanlı yerine, Paşaköy'de olması ilginç değil mi?
Üzerinde 8 yıldır çalışılan Allianoi antik kenti, yüzde 20'si gün yüzüne çıkmış bir hazine... 40 bin metrekarelik bir alana oturduğu tahmin edilen Allianoi sağlık merkezinde önce bir çeşme bulundu ve ardından devasa tören caddeleri, geçiş yapıları, kiliseler, şapeller derken 9 bin metrekarelik bir termal merkez de gün yüzüne çıktı.
Kampanyalar başlatıldı
Kazı başkanı Trakya Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Ahmet Yaraş'ın "Dünyanın en hızlı kurtarma kazısı" dediği Allianoi kazısı sürse de, Yortanlı Barajı'nın hizmete girmesiyle ören yeri, Zeugma'nın kaderini paylaşarak sular altında kalacak.
Bu arada tepkiler de artıyor. Avrupa Bütünündeki Kültür/Doğal Miras Birliği (Europa Nostra), 'Allianoi'u Kurtarın' kampanyası başlattı. AB İlişkilerinden Sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan'a hitaben yazılan mektubu şu ana dek 35 bin kişi imzaladı... Kazı başkanı Yaraş ise sorularımızı yanıtladı:
Çalışmalar ne zaman başladı?
1998'de, Bergama'nın 18 kilometre kıyısında başladı. Bu alanda bir sağlık merkezini ortaya çıkardık; geniş caddeler, yapı adaları, çeşmeler, 9 bin metrekarelik büyük bir termal kaplıca ile karşılaştık. Allianoi, bu kaplıcadan dolayı kurulmuş bir sağlık merkezi.
Allianoi'nin önemi nedir?
Bergama'daki Asklepion Sağlık Merkezi'nden sonra şimdi de Allianoi bulundu. Dolayısıyla Ege havzası hem psikoterapinin, hem de hidroterapinin yapıldığı önemli bir merkez olarak çıkıyor karşımıza. Allianoi'da bulunan sıcak su 47 derece ve kadın hastalıkları ile romatizmal hastalıklara iyi geldiği saptanmış. Bu kaplıcanın 2 büyük havuzu, İzmir Valisi Kutlu Aktaş döneminde onarılmış ve 1994-1998 arasında kullanılmış.
Çalışmalarınızla neler çıktı gün yüzüne?
850 bronz, 130 cam, 463 kemik, 1450 seramik, 200 mermer. Bu eserler Bergama Müzesi'nin envanterine kaydedildi. 2. bir müze açılabilecek kadar eser var Bergama'da. Hem taşınmaz, hem de taşınabilir kültür varlıkları açısından çok zengin bir bölge.
Bu konuda neler yaptınız?
1998'de başvurdum; bölge 2001'de 1. Derecede Arkeolojik sit ilan edildi. Fakat son 12 yılda giderek artan bir hızla baraj inşası sürüyor. Tamamen politik amaçlarla hareket ediliyor. Baraj, 67'de projelendirilmiş, 70'li yıllarda küçük bir ayak oyunuyla Yortanlı köyünün olduğu yerden bugünkü Paşaköy'e kaydırılmış. O dönemdeki Adalet Partisi Bergama ilçe başkanı, Demirel'e yakınlığıyla biliniyor ve Demirel'in talebiyle Devlet Su İşleri barajın gövdesini Paşaköy'e kaydırıyor. Böylelikle ilçe başkanının köyü olan Yortanlı'daki mera alanı, su altında kalmıyor! Adı Yortanlı Barajı ama Yortanlı ile alakası yok.
Baraj hizmete girdiğinde ne olacak?
Kurtuluşu yok, Allianoi 17 metre su altında kalacak. Barajın ne zaman biteceği konusunda da bize hiçbir bilgi verilmiyor. Bununla ilgili soru önergeleri de verildi. 23 Eylül 2005 tarihli önergede Bakanlık tarafından bir akademik komisyonun oluşturulduğu ve bu komisyonun bir rapor hazırladığı ancak raporun ortada olmadığı belirtiliyor.
Allianoi'nin turizme katkısı ne olur sizce?
Buraya her gün 250-300 kişi geliyor, hiçbir tanıtımı yapılmadığı halde. Bergama'nın çok büyük bir turizm potansiyeli var. İstenirse otoparkı, gezi yolları, platformlarıyla ziyaret edilebilecek bir merkez. Burası Almanya'daki Baden Weihler gibi hem kongre, hem sağlık, hem de kültür merkezi olabilir.