Ülkemizden örnek vermek gerekirse, neredeyse gün aşırı açılmaya başlanan AVM'ler, teknoloji ve prestij simgesi olduğu zannedilen korunaklı konut alanları, reklamlarla da desteklenerek, insanlar için "bir hayal yaratılıyor." Böyle evlerde oturanlar, böyle yerlerde alışveriş yapar, böyle spor salonlarına gider, böyle arabaları olur, böyle havuzlara gider ve böyle gülümserler. Herkesin mutlu olduğu arındırılmış bir hayat sunuyoruz size! Bu, belirli bir kesime yaşam alternatifi sunmak ve bunu süslemekten öteye gidemez. Bütün bu reklamların yanı sıra, şehirlerimizde çökmeye yüz tutumuş eski mahalleler, altyapı sorunu olan, elektrik, yol, su sorunu olan bölgeler var. "Sosyal planlama ve mimarlık" kavramlarına şimdilik uzak olabiliriz. Yaptıklarımız halk için tek prototip ucuz "kuleler" de olabilir. Ama en azından bir ihtiyaç olarak önemi artan bu kavrama yabancı kalmamak için dünya örneklerini inceleyebiliriz.
Şehircilik ve mimarlıkta kamuya hizmet eden mekanlar tasarlamak... Her şehirde yerel yönetimlerin çözemediği, nüfus yoğunluğundan, yasal olmayan yerleşimlerin çoğalmasından, plansız alanlardan kaynaklanan bir çok sorun var. Bu alanlara çözüm getirecek uzmanlara ihtiyaç giderek artıyor. Alejandro Aravena, bu mimarlardan biri... Çalışmalarının odağında, halkın şehir yaşamındaki problemlerini çözmek, onlara daha kaliteli bir çevre yaratmak var. Gerçekleştirdiği sosyal konut projeleri ve kamuya açık kullanım alanları ile aslında yeni bir hareketin öncüsü de denilebilir. Mimarlığı ve tasarımı, belirli bir zümrenin tekelinden ve yaşam alanından çıkarıp, şehirde banliyölerin ve gettoların yaşam kalitesini arttırmak amaçlı kullanması, bu "süslü mimarlık dünyasında" başlıbaşına bir duruş, karşı bir hareket aslında. Mimarlığı sosyal eşitlik için bir araç olarak kullanıyor. Herkes için mimarlık...
1967 doğumlu Şili'li mimar, Architect Universidad Católica de Chile'den 1992 yılında mezun oldu ve 1994 yılından beri bağımsız olarak çalışıyor. 2006 yılından beri ise, kentte yaşam kalitesini arttırmak amaçlı sosyal proejelere imza atan ELEMENTAL ortaklığının başkanlığını yapıyor. Çalışmaları sosyal konut projeleri, kamusal alan tasarımları ve üniversite kampüs tasarımlarını kapsıyor.
Şimdiye kadar pek çok ödül aldı. 11. Venedik Bienali'nde Gümüş Aslan, 12 ve 15. Santiago Bienalleri'nde birincilik, 2006'da Erich Schelling Mimarlık Madalyası kazandı ve 2000'de Mies van der Rohe, 2008'de Moskova Iakhov Chernikhov ve 2008'de Paris'te Sürdürülebilir Mimarlık Ödüllleri'nde finalist oldu.
2000-2005 aralığında Harvard Üniversitesi'nde konuk profesör olarak görev alan Aravena, 1994'ten bu yana da Şili Katolik Üniversitesi'nde ders veriyor. Aravena 2009 yılı Pritzker jürisinde de yer alacak.
2009 Marcus Ödülü hakkında konuşan Milwaukee Mimarlık ve Kentsel Planlama Okulu Dekanı ve jüri üyesi Robert Greenstreet, büyük bir aday havuzunun dikkatle değerlendirilmesinin ardından sosyal meselelere dikkat çekici bir bağlılık gösteren Aravena'nın ipi göğüslediğini dile getirdi. Greenstreet, Aravena'nın mimari zanaat ve biçimi neredeyse lirik bir yaklaşımla harmanladığını da ekledi.
Çalışmaları, 2008 Milano ve Venedik Bienali, Harvard Retrospective Sergisi ve 2007 Sao Paulo Bienali'nde gösterildi.
Aravena çalışmalarını kentteki dinamikler ve bunların birbirine etkisi sonucu doğacak ihtiyaçlar ekseninde yapıyor. Nüfus, buna karşılık yaşam alanı, mekana gelecek servisler, hizmetler ve bunların da getireceği yeni sektörler... Bu ihtiyaçları karşılamak için "yer seçimi"nin yapılması ve konut-işyeri-donatı sorunun çözülerek, hepsinin birbiriyle entegre olmasınınn sağlanması...
ELEMENTAL
Aravena tarafından bir "Do-Tank" olarak tanımlanan mimarlık pratiği, COPEC adlı Şilili bir petrol şirketi ve Şili Katolik Üniversitesi ile birlikte çalışıyor. Bu ortaklık, sosyal-politik bir yapıya sahip olduğu gibi, mimarlığın sosyal eşitliğin sağlanması için bir kaynak olarak kullanıyor.
ELEMENTAL, 3 ana prensibe dayanıyor.
1. Sosyal kalkınmayı sağlamak ve şehirlerimizdeki eksikleri tamamlamak için gereken şehirsel altyapıların oluşturulması, daha iyi mahalleler için tasarlamak ve düşünmek.
2. Hareketin niteliksel olabilmesi ve eşit çalışma prensiplerine sahip olmak için, projelerimiz aynı pazarda inşa edilmeli ve çalışma politikası aynı olmalı.
3. Projelerden anladığımız "kalite", tasarım garantisinin artarak değer kazanması ve ileride bir yatırım olarak geri dönmesidir.
Bu anlayışla, Elemental, Şili şehirlerinde yaşam kalitesini yükseltmeyi, şehirde mimarlığı sanatla ve mühendislikle birleştirerek, aslında şehrin, sosyal eşitlik için sonsuz bi kaynak olduğunu göstermeyi amaçlıyor.
Çalışmalarından Örnekler
Prefabrik Ev Prototipi, Milano, İtalya
Fotoğraflar: ELEMENTAL
Milano Trienali'nde sergilenen bu prefabrik ev, 72 metrekareden oluşuyor. Trienal bahçesinde prototipin nasıl inşa edildiği ile ilgili videoyu aşağıda görebilirsiniz.
Montaje Prototipo Trienal de Milan from elementalchile on Vimeo.
Quinta Monroy Konut Projesi, Şili
Şili Hükümeti, Elemental ekibinden şu sorunu çözmelerini istedi: Şii çölünde bir şehir olan Iqiuqiue kent merkezinde, 5000 metrekarelik alanda, eşit imkanlara sahip olacak 100 ailenin yerleştirilmesi. Aravena ve ekibi, 5000 metrekarede, zemini 36 metrekare olan iki katlı, aynı planlı evlerin olduğu bir site tasarladı.
Pablo De Rokha İköğretim Okulu, Şili
Şili'nin Santiego bölgesinde yapılan İlköğretim Okulu, La Pintana Belediyesi tarafından Elemental ekibine yaptırılması istenmiştir. 8000 metrekareye yayılan okul alanında 2600 metrekare okul binasına ayrılmıştır.
170 Evlik Ünite ve Sosyal Merkez
Şili'nin Renca bölgesinde gerçekleştirilen proje, bir mahalle için tasarlanan 170 adet konut ve mahalleye hitap edecek bir sosyal merkezden oluşuyor. Yaklaşık 29.000 metrekareye yayılan ünitede, her ev 68 metrekare. Sosyal merkez için de 370 metrekare ayrılmış.
Vitra Eğitim Tesisileri, Almanya
Aravena'nın eğitim tesisleri içinde önemli bir yer tutan Almanya'nın Ren Nehri kıyısında, Vitra için yaptığı eğitim tesisi projesi 900 metrekareye yayılmaktadır. Projei uygulama aşamasındadır.