![]() Dişbudak kubbe (ash dome) David Nash, 1977 |
Bilimdeki gelişmelere rağmen, ‘doğa' hala bizde hayret ve hayranlık uyandıran esrarengiz olaylar ve sırlarla dolu. Bu bilinmezlik ve kestirilemezlik tarih boyunca insanoğlunun gözünü korkutmuş, ancak doğayla çatışan ve onu kontrol altına almaya çalışan insanoğlunun bu çabası hayatta kalmamız tamamen ona bağlı olmasına rağmen, kendimizle doğa arasına mesafe koymaktan başka bir işe yaramamıştır. Şimdiyse, doğayla yakın ilişkimizi yeniden oluşturmaya çalışıyoruz. |
Bugünlerde insanoğlunun doğaya yeniden bağlanma isteğini dışavuran yeni bir sanat hareketi dikkat çekiyor. "Doğal Mimari" (Natural Architecture) olarak adlandırılan bu hareket, doğayla tasarlamanın ne anlama geldiğini yapılı çevre üzerinden keşfederek insan ve doğa arasında yeni ve daha uyumlu bir ilişki geliştirmeyi amaçlıyor.
![]() Moasi'de köprü (bridge in moasi) Edward Ng, 2005 |
Bu hareketin kökleri geç 1960'lardaki "Arazi Sanatı" (Land Art) hareketi gibi daha erken sanatsal çalışmalarda bulunabilir. Bu hareket, galeri sisteminin katılığı, ciddiyeti ve sanatın ticarileştirilmesini protesto etmeye odaklanmış olmasına rağmen, sanat ve doğa arasındaki biçimsel bağlantıyı genişletmeyi başarmış, sanat ve tasarımın tüm formlarında doğaya yönelik yeni bir anlama geliştirmeye yardımcı olmuştur.
"Arazi Sanatı" (Land Art), sanatın doğadan kopuk, steril ve sonlu alanlarda keşfedilemeyeceğini iddia eder. |
Bu yaklaşıma göre, sanat doğaya armağan edilir. Bu sonsuz sergi alanı aldığı armağanı kendi istediği şekle sokar, değiştirir, dönüştürür ya da kendine katar; eser gider sanat kalır.
Doğal malzemelerden, doğanın içinde meydana getirdiğiniz ve kimi zaman var olurken kaybolmaya da başlayan ‘kardan adam', 1970'lerde Amerika'da ortaya atılan "Arazi Sanatı" (Land Art) akımının en başarılı örnekleri arasında sayılabilir.
![]() Bahçe çardağı (la tonnelle') Gilles Bruni & Marc Babarit, 1996 |
Hareket, bu prensipleri çalışmalarında yansıtan bir takım sanatçı, tasarımcı ve mimarların işlerinde karşılığını buluyor. Parçalar en basit malzeme ve beceriler kullanarak yapıldığı için sonuçlar sıklıkla daha az teknolojik bir dünyaya dönüş isteğini yansıtan yerel mimariyi andırıyor. Formlar malzemelerin ve bulunduğu yerin doğasındaki güzelliği dışa vurarak ‘öz' halde bulunuyor. Hareketin yer,konum temelli girişimlerden yaşayan malzemelerden inşa edilmiş strüktürlere kadar çeşitlilik gösteren pek çok dışa vurum şekli var. Aslında hareketteki tüm işler, doğa için saygı ve minnettarlık gösteren ortak bir dünya görüşünü paylaşıyor. |
![]() Organik otoyol (organic highway) Mikael Hansen, 1995 |
Bu işler bina ve strüktürler için yeni bir çerçeve sağlamakta. Mimarinin kullanıcıyı doğadan koruması gerektiği fikrini altüst ederek mimariye yeni fikirler aşılamayı, ilham vermeyi amaçlıyorlar. Tasarımcılar, strüktürlerde kullanılan doğal malzemeleri, dalları, kayaları ve tüm malzemeleri bilerek açıkta bırakıyorlar. Bu strüktürlerin sonsuza dek varolmayacakları, malzemelerinse zamanla evrileceği ve hiçbir iz kalmayıncaya kadar yavaşça doğada yok olacakları vurgulanıyor. Amaçlanansa, izleyicileri mimarinin geleneklerini sorgulamak üzere kışkırtmak. |