Fotoğraflar: http://bonpastor.noblogs.org

"Repensar Bonpastor"... Yani Bonpastor'u yeniden düşünmek... Bonpastor, Barselona'nın kuzeyinde bir mahalle. Şimdi yıkılıyor... Kentsel dönüşüm adı altında Türkiye'de de görmeye çok alışkın olduğumuz görüntüler ve durumlar İspanya'da da yaşanıyor.

International Alliance of Inhabitants'ın açtığı yarışma ile aslında insanlardan yardım talep ediliyor. Bu kentsel dönüşüm belki de durdurulamayacak, fakat yıkım olmadan, insanlar yerlerinden edilmeden, nasıl daha iyi bir yaşam sunulabilir sorununa alternatif çözümler aranacak.

4 Şubat Perşembe günü Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nde, International Alliance of Inhabitants'dan katılımcı bir grup Barselona'da Bonpastor Mahallesi'ndeki kentsel dönüşüm projesini, İstanbul'daki Sulukule Mahallesi ile entegreli bir şekilde sundular. Bu sunumdan sonra Barselona'dan gelen ekiple bir söyleşi gerçekleştirdik.

Grubun sözcüsü Stefano Portelli ve ekibi Bonpastor'da yaşananları sadece sivil bir inisiyatif olarak değil, aynı zamanda, bu mahallede yaşayan insanlar olarak anlattılar.

Sandra, büyükannesi, büyükbabası ve tüm ailesiyle Bonpastor'da yaşıyor. Dönüşüm projesinin uygulamaya geçeceği günlerde, International Alliance of Inhabitants için çalışan antropolog Stefano Portelli mahallenin sosyal analizini yapmak için tüm evleri dolaşıyor. Sandra'nın evine geldiğinde, O'nu büyükbaba ve büyükanne karşılıyor. Aileyi daha iyi tanıması için Sandra'yı da beklemesi gerektiğini söylüyorlar. Sonra Stefano, Sandra ile görüşüyor ve O'na aşık oluyor. 1 yıl sonra oğulları "Mirko" doğuyor. Bonpastor'dan çıkan bu hikaye ile birlikte işe koyuluyorlar.

 

repensar bonpastor from repensarbonpastor on Vimeo.

Bonpastor bir göçmen mahallesi. 1929'da Barcelona'nın güneyinden kuzeyine göç eden düşük gelirli aileler için bir barınma sorunu ortaya çıkıyor. Bu barınma sorununa bir çözüm getirmek için devlet, kent merkezinin çok dışında dört arsa satın alıyor ve bu arsalarda "sosyal konutlar" inşa ediyor. Sosyal Konut lar, devlet tarafından desteklenen ve çok düşük kira ödemeyi gerektiren bir yerleşim alanı. Stefano, sosyal konutların insanlar için ne kadar iyi birşeymiş gibi gözükürken, burada yaşamak için de önce "seçilmek" gerektiğinden bahsediyor. Soayal konutlara taşınabilmek için insanlar önce başvuru yaptılar. Bu başvuru sırasında, insanlardan aldıkları maaşa göre bankada hesap istediler ve binlerce başvurudan hepsi de kabul edilmedi.

Zamanla Barselona kent merkezi gelişti ve çeperlere doğru dayanmaya başladı. Böylece, bu dört arsanın değeri de arttı. Rant müjdesi veren bu arsalar, devlete, mülkiyetin kendilerine ait olduğunu hatırlattı. Devlet, buradaki arsalar üzerine yeni yerleşkeler yapmak üzere bir karar aldı ve Bonpastor Mahallesi'nin yıkımına karar verdi. Kentsel dönüşüm olarak adlandırılan bu hareketle, eski Bonpastor'a üst gelir grubuna hitap eden binalar yapılacak, burada yaşayan yerli halk da mahallenin çok yakınındaki br alanda yeni, daha konforlu apatmanlarına kavuşacak.Bu durum hem mahalle içinde çelişkiler yarattı, hem de insanların kendilerinde...


Bonpastor'da Gündelik Hayat

Bonpastor sosyal konutlarında, kira oranları ailelere göre değişiyor. Yüksek kira veren de var (yaklaşık ayda 300 Euro), düşük kira veren de (ayda 10 Euro). Bu iki grup arasında tabii ki bir dengesizlik oluşuyor. Yüksek kira verenler, daha iyi koşullarda yaşayıp, daha az kira vermek istiyorlar. Bu yüzden dönüşüm projesini destekliyorlar. Fakat, düşük kira veren grup ise, yeni konutların kirasını karşılayamayacağı için, dönüşüme karşı çıkıyor.

Dönüşüm projesinin yaşayanları ikiye bölmesi, sadece kira oranları ile bağlantılı değil. Yapılan referandumda, halkın dönüşüme "evet" dediği ortaya çıktı. Hayır diyenlerin çoğu, mahalleden kopamayan, burayla bağları olan 50 yaş üstü insanlar... Genç nüfus ise artık daha kaliteli yaşam standartlarında yaşamak istiyor.

Steafno'nun anlattığına göre, mahallede yaşayanları, bu dönüşümden yarar sağlayacaklar ve zarar görecekler diye ikiye ayırmak mümkün. Yerel ve merkezi yönetmin, mahalleye olan müdahalesine dur demek için de çok güçlü bir sosyal bilinciniz olması lazım.

Grid bir planın üzerine oturan, tüm binaların tek katlı olduğu bu mahalle, mekan bilincinin, komşuluğun, aidiyet duygusunun had safhada yaşandığı bir yer. Sandra ve Stefano'nun anlattıklarına göre, meydanlar ve sokakalar, gece bile olsa her zaman tanıdık insanlarla çevrili. Bu, insana güven veriyor.

Peki şu anda Bonpastor'da neler oluyor? Hayat nasıl?
Sandra bu soruya hayat çok karmaşık diye cevap veriyor. Dönüşümün 1. ayağı gerçekleşmiş durumda. 100 konutun yıkımı gereçkleşti. 2. ayakta, bir o kadar konut daha kapatıldı. İnsanlar, evlerine giremiyorlar. Kapatılan evler, gece suç mahali oluyor. Son zamanlarda mahallede suç işlenme oranı da giderek artıyor.

1. Aşamada Yıkılan Evler

Yıkım olmadan dönüşüm nasıl mümkün olabilir? Peki, yıkım altındayken, bir mahallede nasıl yaşanabilir?
İnsanlar tepkilerini sunuyor. Sivil gruplar oluşturup, internette blog yayınlıyorlar, sokak festivalleri yapıyorlar, protestolar gerçekleştiriyorlar, kapatılan evlere grafiti yapıyorlar. "Mahalle sadece konutların bulunduğu bir alan değil, toplumsal ve kültürel bir kimliktir," diye sözlerine devam eden aktivist grup, burada yapılan yeni planın, neler getireceğine dair sorular da soruyor. "Modern bir şehir mi yaratılacak burada, yatayda gelişmeden, dikeyde gelişmeye geçilecek. Bu, fiziksel bir değişim değil, aynı zamanda sosyal bir değişim de..."

Protestolar

Stefano, devletin hayatı insanlar için mümkün kılmadığının altını çiziyor. "Eğer 'mobbing' terimini bu proje için kullanabilseydim, kesinlikle 'house mobbing', yani konutlara sözlü taciz, terimini kullanırdım. Çünkü, yerel yönetim, insanlara evlerinden çıkmaları için baskı yapıyor ve tehdit ediyor..."

Bütün bu sorulara cevap bulabilmek ve tüm dünyanın ilgisini Bonpastor'a çekmek için düzenlenen yarışma, her disipline açık.