Kentler tarihin her döneminde, ulaşımda güçlük çekilmeyen, yerleşim alanlarına kurulmuşlardır. İzmit, İzmir, Trabzon, Tekirdağ, Mersin ve Zonguldak gibi, Anadolu şehirlerinin hızlı büyümeleri, büyük ölçüde deniz kenarlarında yer almalarından kaynaklanır. İstanbul gücünü, hem kıtaların, hem de denizlerin buluştuğu, stratejik kavşakta bulunmasından alır. Büyük şehirler, kuş uçan, kervan geçen yolların armağanlarıdır.

Türkiye'nin tarımdan sanayiye, sanayiden hizmetlere kayan üretim gücüne küresel boyutları, kentsel dönüşümünü başarmış Anadolu şehirleri kazandıracaktır. Onlar yeni yüzyılda, ekonomik gelişmenin olduğu kadar kültürel zenginliğin de, lokomotifi olacaklardır. Dünyanın her yerinde, şehirlerin fiziksel büyümesine paralel olarak ekonomik yatırımlarla birlikte kültürel yatırımlar da artar.

Hafta sonunda Gerede Belediye Başkanı Ömer Baygın'ın açılış ve konuşmasını yaptığı, Gerede'nin önde gelen kamu, özel ve gönüllü kuruluşlarından yöneticilerin katıldığı bir "Arama Konferansı"na katıldım. Kareli Defter Danışmanlık'tan Dr. Şaban Kızıldağ'ın yönettiği "Ortak Akıl" toplantısında, Dr. Hasan Lök, Erol Dinçkal ile birlikte yaptığımız kısa sunumlardan sonra, yüze yakın katılımcıyla, "Gerede'nin geleceği"ni tartıştık.

Geleceğini arayan Gerede'nin gelecekteki başarısı, tarım, sanayi, turizm, eğitim ve sağlık alanlarında, bugünden planlanan stratejik projelere bağlıdır. Bunun için de, bütün Geredeliler'in kentsel dönüşümü hızlandıracak yatırımlara destek olmaları gerekir. Gerede deri ürünlerinin üretim merkezi olduğu kadar yayla turizmi ve kış sporlarının da merkezi olmalıdır. Kümelenme çalışmaları hızlandırılmalıdır. Çünkü, "bir dükkanla çarşı olmaz".

Sağlıklı bir kent bilinci oluşturabilmek için, bütün Anadolu şehirlerinde ekonomik yatırımlarla birlikte kültürel yatırımlara da önem verilmelidir. Şehirlerin gelişmesi bir buzdağına benzer. Buzdağının su üstünde kalan kısmı fiziksel gelişmeyi, su altında kalan kısmı da, kültürel gelişmeyi gösterir. Şehirlerde güçlü bir ekonomik yapı, sağlam bir kültürel doku üzerine inşa edilir.

Sezai Karakoç'un yazılarında sürekli vurguladığı gibi: "Ağır kültür olmadan, ağır sanayi olmaz". Benzer şekilde söylenirse: "köklü bir kültür bilinci olmadan, sağlıklı bir kent bilinci olmaz". Bütün kentlerin "kızıl elması", kuşların öldürülmediği, ağaçların kesilmediği ve çiçeklerin koparılmadığı, "Kabe Toprağı"na dönüşme olmalıdır.

Tarlalar olmadan tarım, fabrikalar olmadan sanayi, oteller olmadan turizm, ormanlar olmadan yayla, okullar olmadan eğitim, aydınlar olmadan kültür olmaz.

Kentler ekonomiye katkılarından önce kültüre katkılarıyla kent olurlar. Kültürsüz kent, kentsiz kültür olmaz.

Kent bilinci, kültür bilinci, çevre bilincidir.