Haberler

Onlar Özgürce Yaşasın Diye...

Tarih: 19 Şubat 2010 Kaynak: Milliyet Yazan: Sibel Ertürk Kurtoğlu
Osmanlı döneminde kuşların barınması için cami, medrese, türbe, kilise ve sinagogların dış cephesine yapılan kuş evleri, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.

Osmanlı döneminde özellikle serçe, kumru, güvercin gibi kuşların soğuk kış günlerinde barınması için cami, medrese, türbe, kilise ve sinagogların dış cephesine yapılan ve zarif mimarileriyle göz okşayan kuş evleri günümüzde yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Sanat tarihçisi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nde öğretim görevlisi Hayri Fehmi Yılmaz, 'kuş evi', 'kuş sarayı', 'serçe sarayı' ve 'kuş köşkü' de denilen yapıların, Osmanlı mimarisinde 17'nci yüzyılın sonlarından itibaren görülmeye başlandığını ve 18'inci yüzyılda yaygınlaştığını söylüyor. Osmanlı'nın hayır kurumlarına özel bir önem verdiğini söyleyen Yılmaz, kuşların yuva yapması, soğuktan korunması amacıyla yapılan kuş evleriyle sevap işlemenin de amaçlandığını anlattı.Yılmaz, Osmanlı İmparatorluğu sınırları içindeki eserlerde görülen kuş evlerine İstanbul başta olmak üzere Edirne'den Doğu Beyazıt'a kadar birçok yerdeki yapılarda rastlandığını; kuş evlerinin, batıdaki kadar heykel ve kabartma kullanılmayan Osmanlı mimarisinin çok ağırbaşlı olan cephelerini de hareketlendirdiğini ve süslediğini söylüyor.

İstanbul'daki kuş evleri
İnsan elinin ulaşamayacağı ve kuşların kendilerini güvende hissedebilecekleri uygun yerlere yapılan kuş evlerinin yönlerinin genellikle rüzgardan korunaklı olan güney cepheye baktığını anlatan Yılmaz, "Kuş evleri her yapıda karşınıza çıkar. Her boyda örneğini görmek mümkün. Küçük bir delikte anıtsal özellikleri olanlar da var. Ağırlıklı olarak Üsküdar ve Eminönü'nde görülüyor. Üsküdar Yeni Valide Camisi, Ayazma Camisi ve Selimiye Camisi güney cephelerindeki kuş evleri İstanbul'un en güzel kuş köşklerinden" diyor.

"Dünyada Pek Örneği Yok"
Kuş evlerinin, hayvan hakları konusunda çok ilginç bir örnek olduğunu anlatan Yılmaz, şunları söyledi: "Kuzey Hindistan'da birkaç örnek var. Dünyada bunun dışında çok örnek yok. Özellikle batıda hiç yok. Kuzey İtalya'da, birtakım büyük kulelerde özellikle güvercinler için yerler var. Fakat onların içinde tahta bir kapak var. Buralardan alınan güvercin yavruları pişirilirmiş. Meğer, orada bu çok sevilen bir yemekmiş. Çok şükür bizde kapak yoktur ve yuvalar, sadece 'kuş yaşasın' diye yapılır." Osmanlı zamanında kuşların su içmesi için suluklar da yapıldığını anımsatan Yılmaz, "Kocamustafapaşa Camisi'nin avlusunda kuş sebili var. Kuşlar kimseden rahatsız olmadan su içebilsinler diye 1.5 metre yüksekliğinde sütunun üzerindeki çanağa su konulurmuş. Eskiden kuşların yuva yaptığı pencereler uğur sayılırdı. Dilerim bunlar yeniden başlar. İnşallah modern mimari de kuş evlerini daha çok kullanır" diyor.

Nerelerde Var?
İstanbul'da Süleymaniye, Bali Paşa, Yeni, Nuruosmaniye, Fatih, Laleli, Üsküdar, Ayazma, Selimiye camileri; Büyükçekmece Sokulu Mehmet Paşa Köprüsü; Kara Mustafa Paşa, Amcazade Hüseyin Paşa, Seyyid Hasan Paşa ve Feyzullah Efendi medreseleri; Ragıp Paşa, Amcazade Hüseyin Paşa, I. Mahmut, Şebsefa Hatun ve Şah Sultan Sıbyan mektepleri; I. Mahmut Kütüphanesi, 3. Mustafa Türbesi, Büyük Yeni Han, Çukurçeşme Hanı, Hasan Paşa Hanı'nda kuş evleri bulunuyor.

Takvim
<<Haziran 2011>>
Pzt Sal Çar Per Cum Cmt Paz
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30      
Haber Bölümleri
Haber Kategorileri
Yayınlanan haberlere günlük olarak yukarıdaki takvimden, haberlerin kategorilerine ise aşağıdaki listeden ulaşabilirsiniz.