Herbert Muschamp

New York Times mimarlık eleştirmeni Herbert Muschamp'ın mirası, gazeteciliği yerine bir tutam yeni bina!

Şehrin Kalpleri: Muschamp'ın Seçilmiş Yazıları
"Şehrin Kalpleri" Herbert Muschamp'ın, 1992'den, akciğer kanseri nedeniyle 2007'de hayatını kaybedene kadar çalıştığı New York Times eleştirmenliğinin büyük seçkisini bir araya getiriyor. Muschamp, Philadelphia'da yetişti. Ona göre Philadelphia'da kendini bir şeyler hissetmeye bırakan ve bırakmayan insanlar vardı. "Ben ilk gruba dahil olmak istiyordum," diyordu.

Hiçbir zaman bu yeniyetme ilgisini yitirmedi. New York'a , Andy Warhol'un fabrikasında biraz takılmak için kaçtığında, ayrıca etkilendiği bi r yazar da olan Walter Parker tarafından desteklenen "öznel eleştri" üzerine düşünmeye ve çalışmaya başladı.

Zaman içinde yenilenerek, Frank Gehry, Muschamp'ın bitmek bilmez heyecanını hep tazeledi. Gehry'nin binalarını öyle bir takıntıyla kaplıyordu ki, kendini, bir halk ozanı gibi, Monty Python ve Holy Grail'e methiyeler düzerken buluyordu.

Gehry'nin Bilbao'daki Guggenheim'ı, "sakat kültürümüzün Lourdes"i olarak tanımlanmayı hak ediyor olabilir. Bu abartılı anlatım, okura bazı şeyleri hissettirebilitor. Muschamp'ın Gehry hakkında bu kadar çok yazmasının en önemli sebeplerinden birinin, Gehry'nin özgür binalarının, Muschamp'ın "mor gazeteciliği"ne zemin hazırlaması olduğu gibi... Guggenheim'in Marilyn Monroe gülümsemesi kadar ünlü olması gibi...

Muschamp, New York Times'da hayli sağlam bir yer edindi. Yaptığı işin, sosyal, ekonomik ve moral açısından da O'na kattığı çok şey vardı. Her şeyden önce, birden bir dünya gezgini olabiliyor, güzel otellerde kalabiliyor (ki bu konudaki zevki ve seçimini tahmin edebilirsiniz...), gösterişli binaları görüp inceleyip, mimarlarıyla tanışabiliyordu. Bu durum, kendine has, parlak bir gazetecilik anlayışına sahip olmasını da doğurdu.

Muschamp'ın bu seçkisi, eğer daha az yazısıyla oluşturulsaydı, daha iyi anlaşılabilirdi. Çünkü, bu 850 sayfanın çoğunda, fikirleri birbirini kaçınılmaz olarak tekrarlıyor ve kitap, takip etmesi zor bir hal alıyor.

"Şehrin Kalpleri" kitabı, New York'un belirli zaman periyodlarındaki mimarlık kültürünü vermesi açısından çok önemli. Le Corbusier, New York gökdelenlerini, erken 20. yüzyıl gotik katedrallerle karşılaştırıyor. Bu sırada, Muschamp kariyerine başladığında, şehrin mimarisi 14. yüzyıl ortalarındaki Fransız katedral mimarlarının yaşadığı güç kaybı sorunu ile karşı karşıyaydı. Bu, Muschamp'ın kendi önsezileriyle haber yaptığı bir dönemdi. New York'da 1960'lara kadar çok önemli binalar inşa edilmemişti. Modernizm özgün düşüncelerini yitirdi ve post-modernizm gevşek tarihçilik anlayışı içinde yeniden var oldu.

Kariyeri geliştikçe, Muschamp'ın ilk çalışmaya başladığı yıllarda, Dünya'yı gezip konuştuğu Amerikalı olmayan mimarların büyük bir ksımı New York'da önemli binalar yapmaya başladılar. Renzo Piano'nun New York Times binasından, Rem Koolhaas'ın Prada dükkanına kadar...
New York Times'daki durmak bilmeyen heyecanı ve isteği ile, Muschamp, biraz da bilinçsiz bir şekilde entelektüel açıdan kendini yeniledi. Eleştirileri de kendi gibi hoşgörülü olsa da, bir şehrin mimarisinin yeniden doğuşunda oynadığı rolü kabüllenmek gerekir.