UNESCO tarafından 'Dünya Kültür Mirası' listesine alınan Nemrut Dağı'nda bulunan tanrı heykeller, nano teknolojisi ile üretilen kılıflarla korunacak.
ORTADOĞU Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Neriman Şahin Güçhan, UNESCO tarafından ‘Dünya Kültür Mirası' listesine alınan Nemrut Dağı'nda bulunan tanrı heykellerinin, testlerin başarıyla sonuçlanmasının ardından sonbahardan itibaren yağmur, kar ve nemden nano teknolojisi ile üretilen kılıflarla korunacağını söyledi.
Kommagene Krallığı'na ait devasa kral ve tanrı heykellerinin bulunduğu, dünyanın 8'inci harikası olarak kabul edilen Adıyaman'ın Kahta İlçesi'nde bulunan 2 bin 206 metre yükseklikteki, güneşin doğuşunun en güzel seyredildiği yerlerden olan Nemrut Dağı, her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret ediliyor. Ancak özellikle Atatürk Barajı'nın yapımıyla bölgede değişen iklim şartları, heykellerin üzerinde çatlaklar oluşmasına neden oldu. Bunun üzerine 2007 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ODTÜ arasında, ‘Kommagene- Nemrut Koruma ve Geliştirme Programı' anlaşması imzalandı.
Programın başkanlık görevini yürüten ODTÜ Mimarlık Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Neriman Şahin Güçhan, heykellerdeki tahribatı en aza indirmek için heykeller üzerinde bakterili koruma çalışması yürüttüklerini, çalışmada su geçirmeyen ama buharla ısı sağlayan nano teknoloji özel kumaşlarla deneme yaptıklarını söyledi. Nano teknolojisiyle üretilen kumaşların verimliliği konusunda kış döneminde, laboratuarda ve Nemrut Dağı'ndaki bazı taşlarda denemeler yaptıklarını vurgulayan Doç. Dr. Neriman Şahin Güçhan, şunlar söyledi:
"Net sonuçları Nisan ayı içerisinde almış olacağız ama şu ana kadar edindiğimiz bilgiler uygulamanın verimli olduğunu gösteriyor. İklim şartları nedeniyle üzerlerinde çatlaklar oluşan heykellerin korunması için titiz bir çalışma yürütüyoruz. Bakterimi korumada aldığımız sonuçların ardından kış mevsiminde heykellerin nano teknolojisi ile üretilen kumaşlar ile korunması için yaptığımız çalışmalardan olumlu sonuçlar aldık. Kış mevsiminde, laboratuarda denediğimiz özel kumaş kılıflarını, dağdaki bazı taşlarda da uyguladık. Geçtiğimiz eylül ayında dağdaki örnek taşlara sardığımız nano teknoloji kılıfların sonuçlarını yerinde gördükten sonra, su geçirmeyen ama su buharını geçiren ısı sağlayan bu kumaşlarla heykelleri giydirebilirsek heykelleri kış koşullarında ıslanma, donma ve buna bağlı çatlamalardan dolayı zarar görmesini engelleyeceğiz. Bu sağlandığında Nemrut için çok önemli bir eylem olacak. Eğer bunu başarabilirsek en azından dağdaki kral ve tanrı heykelleri ile önemli taşlara bu özel kumaşlardan giydirdiğimizde, kışın olabilecek olumsuzluklardan kurtarmış olacağız."
Heykeller geleceğe nano koruma ile taşınacak
Daha önce bakterili uygulama tekniği ile korunan ancak nano kılıflar ile iklim şartlarından oluşabilecek zararlarının önlenmesiyle Nemrut Dağı'ndaki devasa heykellerin geleceğe sağlıklı şekilde taşınabileceğini vurgulayan Doç. Dr. Güçhan şöyle konuştu:
"Nemrut Dağı'ndaki heykellerde iki uygulama yaptık. Öncelikle, bakterili koruma heykeller üzerinde uygulandı. Hem laboratuarda hem de dağdaki uygulamalarda başarılı sonuçlar aldık. Bu yıl dağda denediğimiz nano teknoloji kumaşların sonuçlarını da alacağız ve bu iki uygulama Nemrut Dağının gelecekte daha iyi şartlarda korunabilmesi için çok büyük önem taşıyacak. Bu uygulamalar birbirlerine alternatif değil. Biri olursa, diğeri olmaz gibi algılanmamalı. Çünkü her iki alternatifi birlikte uygulayacağız. Ekibimiz ve bilimsel danışma kurulumuz tüm sonuçları aldıktan sonra hayata geçirilecek olan uygulamaya karar verecek. Uygulamanın taşların dolayısıyla da heykellerin korunmasına ciddi katkı sağlayacağını düşünüyorum. 2010 yılında bir bütün deneylerimizi tamamlamayı düşünüyoruz. Umuyorum ki bundan sonraki uygulamalarda; nano teknoloji ile üretilmiş kumaşlardan hazırlanacak kılıflar bakteri üremesini engelleyeceğiz."
Çevre düzenlemesine 10 milyon TL harcanacak
Doç. Dr. Güçhan, 2010 yılı içerisinde AB fonları ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan sağlanacak olan kaynaklar ile Nemrut Dağı'nın çevre düzenlemesi ve hizmet evi yapımına 10 milyon lira harcanacağını da kaydetti. Özellikle Nemrut Dağı'na gelen yaşlı ve engelli ziyaretçilerin dağa tırmanışta sorun yaşamaması için bir proje yaptıklarını da anlatan Doç. Dr. Güçhan, şöyle devam etti:
"Özel olarak tasarlanmış bir uzay kapsülü ile ziyaretçi girişinden, doğu terasına giden yol üzerine iki ray sistemi döşenecek ve bu kapsül rayların üzerine yerleştirilecek. Nemrut Dağı'nda böylesine teknolojik bir sistemin doğal yapıya da uyum sağlamasını istiyoruz. Bu nedenle döşenen rayların arasındaki boşlukta bu uzay kapsülünü zirveye katırlar çekecek. Böylece uzay kapsülünün tarihi yapı içersinde daha iyi görünmesini sağlayacağız. Buna paralel olarak, koruma açısından devam ettirdiğimiz restorasyon projesi tamamlanacak. Çevre düzenlemesiyle birlikte hizmet evleri de yapacağız. Hem Adıyaman hem de Malatya tarafında yapılacak iki hizmet evinde; ziyaretçilere hem daha sağlıklı sunum sağlanacak, hem de bölge güvenlik kameraları ile izlenebilecek. Çevre düzenlemesi, Malatya ve Adıyaman tarafına yapılacak hizmet evi ve diğer çalışmalar ile 10 milyon lira civarında bir para harcanacak. Bu parayı Kültür ve Turizm Bakanlığı ile AB fonlarından karşılamayı düşünüyoruz. Bu çok ciddi bir rakam; ama hem Adıyaman, hem de Türkiye'de turizm anlamında çok önemli bir projenin hayat geçirilip, Nemrut Dağının gelecek nesillere daha iyi şekilde taşınmasının sağlanması anlamına geliyor."