EXPO 2010 Türkiye Pavyonu

Şangay Expo'nun açılmasına sayılı günler kaldı. Hazırlık süreci içinde, ülkeler, bürokratik sorunlar ve pavyonlarının farklı tasarımları ile göz önünde oldular. Şangay'da Türkiye Pavyonu, 9 Mart 2010'da kamuoyuna tanıtıldı. Pavyon, tasarımı, teması ve süreç içinde açıklanmayan mimarı ile birçok tartışmaya sebep oldu. Bütün bu süreçlerdeki dinamikleri açığa çıkarmak ve pavyonun yapım aşamasında neler yaşandığını birinci ağızdan öğrenmek adına, Arkitera Mimarlık Merkezi olarak projenin mimari danışmanlığını ve ayrıca küratörlüğünü de yapan Doç.Dr. Ayşen Savaş'la görüştük.


Şangay World Expo'da Türkiye Pavyonu'nun son durumu, Fotoğraf: Ayşen Savaş


Şangay World Expo'da Türkiye Pavyonu, Fotoğraf: Ayşen Savaş

Savaş, yapının aslında, mimari bir ekibin ürünü değil, bir zanaat ürünü olduğu ve önümüzdeki yıllarda yapılacak Expo'larda, mimarlığı ne kadar ön plana çıkarabileceğimizi, bunun mimarlık için ne kadar iyi bir deneyim olduğunu hepimizin sorgulaması gerektiğinin altını çizdi.

Ayşen Savaş, Şangay Expo'daki Türkiye Pavyonu'nun, mevcut bir EXPO konteyner yapısının cephe ve iç mekan düzenlemeleri ile dönüştürülmesi sonucunda elde edildiğini belirtti. Cepheler için de daha önceden 3 adet alternatifin belirli olduğunu söyleyen Savaş, bunlara Çatalhöyük temasını eklediğini söyledi. Çatalhöyük teması, bu, bilinen en eski yerleşim alanında bulunan bir duvar resminden esinlenilerek yapıldı. Savaş, bu birebir yaklaşımın, günümüz mimarlığının biçim bulma (form finding) araştırmalarına, bulunmuş bir formla (object trouvé) yaklaşarak farklı bir tartışma alanı yaratabilineceğine inanadığını belirtti. Cephenin ve iç mekandaki çok katmanlı sergi yüzeylerinin inşasında, daha önceden mimarlık eğitimi almış sanatçılar, heykeltraşlar çalıştı. Savaş, Şangay Expo'daki Türkiye Pavyonu'nun özellikle bir mimari iş değil, bir zanaat işi olduğunu belirtiyor. Çünkü, ortada inşa edilen bir bina yok. Yeniden tasarlanan bir yapı yok ve dolayısıyla, bu, yapısal mimarinin ağır bastığı bir konsept değil. Proje, Çin'deki "Unique" adlı, müzecilik konusunda uzmanlaşmış bir inşaat firması ile birlikte yapılmış.

Kiralanan 2000 metrekarelik alanda konuşlanan pavyon, expo süresince aktif olacak ve bu 6 aydan sonra, diğer ülke pavyonları gibi yıkılacak. Yani ortada geçici bir durum var. Buna göre de, Ayşen Savaş, özellikle geri dönüşümü kolay, geçiciliğe daha yatkın malzemelerin seçildiğini belirtiyor.

Türkiye Pavyonu iç mekanı, Fotoğraf: Ayşen Savaş

Pavyonun iç mekanında belirlenen 3 alt başlık doğrultusunda bir tasarım gerçekleştirildi. "Geçmiş", "Günümüz" ve "Gelecek" başlıklı temalar, "Daha İyi Bir Şehir, Daha İyi Bir Yaşam" temasına uyacak şekilde mekanda şekil aldı. Pavyon'da ayrıca İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti ile ilgili bir alanın ayrıldığını belirten Savaş, özellikle "360 Derece İstanbul" filminin onları çok heyecanlandırdığını belirtti. 360 derece açıdan çekilen bu film, görüntüleri ve sunduğu sonsuz açılı görüntüleriyle gerçekten büyüleyici olacağa benziyor.

Türkiye Pavyonu iç mekanı, Fotoğraf: Ayşen Savaş

Savaş, geçtiğimiz haftasonu yapılan Expo'nun ön açılışında, Türkiye Pavyonu'na ilk 5 saatte toplam 11.600 ziyaretçinin geldiğini belirtti. Bu rakam, diğer ülke pavyonlarına göre bir hayli fazla...

Son olarak, sergi ile ilgili konuların uzmanlarından derledikleri makaleler, fotoğrafların yayınlanacağı bir kitap çıkacağını söyleyen Savaş, Expo pavyonlarında "mimarlığın" daha ön plana çıkması ve temaların mimarlık üzerinden kurgulanması adına, "Biz niye bir şey yapamayalım, bu iş neden mimarlara bırakılmasın?" diyerek mimarlık dünyasını örgütlenerek bu konuya "önceden hazırlanmaya" davet etti.