Roma Belediye Başkanı Gianni Alemanno, İtalya'nın gelişimini destekleyecek 2020 Olimpiyatları hakkında plancıların ve mimarların bulunduğu bir toplantı düzenledi. Bundan böyle çağdaş mimari de kentin şanlı geçmişini tamamlayacak yeni kimliğinin sembolü ve lokomotifi olacak.
Toplantıda, İtalyan kökenli Londralı plancı Richard Burdett, Roma'nın dönüm noktasındaki durumunu ortaya koyan "Roma büyüyünce ne olmak istiyor?" sorusunu sordu.
Anish Kapoor'un çalışması Widow, Maxxi'de sergileniyor.
Değişim hiçbir zaman kolay olmaz. Richard Meier'ın, Ara Pacis'in mekanı olacak müze birkaç sene önce açıldığında Romalılar'ın serzenişi duyuldu. Tasarım kullanışsız ve faşist bir anıt mezara benziyordu. Maxxi, birtakım tasarım problemleri olmasına karşın ilk ayında 74.000 ziyaretçinin ilgisini çekmişe benziyor.
Fakat politikacıların destekleyeceği tek şey bu müze. Müze, sanat camiasının incelemelerinden sonra görücüye çıkarıldı.
Devlet bütçesinin %21'i yani Fransa'nın tiyatro, film, sergiler, müzik ve müzeler için tahsis ettiğinin yaklaşık %5'lik bir dilimine karşılık gelen bütçe hala koruma planı bile olmayan binlerce tarihi yerleşimin onarımı için kullanılmıyor.
Kentin yeni kimliğini biçimlendirecek bir düşünce henüz yok. Bu problemler birkaç yıldız mimarın tasarımlarıyla çözülemese de hızlı bir büyümeyle neredeyse tamamı tarihi kent merkezi dışında yaşayan 3,7 milyon nüfusla bir kenti yeniden düşünmek için gösterilen çaba bu problemlerin çözülmesinde etkili olacaktır.
Eski ve yeni nasıl dengelenebilir? Bu aşina olunan bir ikilem. Romalı mimar Massimiliano Fuksas şu sıralar Mussolini'nin kent merkeziyle denizi birbirine bağlayan otoyolu üzerinde büyük bir kongre merkezi inşa etmeyi düşünüyor. Bu merkezin bir tarafında bulunan Luigi Pigorini Tarih Öncesi ve Etnografya Müzesi eski günlere duyulan özlemin modernleşmiş halinin bir örneği.
Fuksas'ın tasarladığı dev kongre merkezi "Nuvola" (Cloud)
Diğer tarafta ise kent merkezinin hemen dışında birkaç sene önce Parco della Musica gösteri sanatları kompleksini tasarlayan Renzo Piano'nun inşa ettiği yeni apartmanlar.
Pigorini'nin bulunduğu bu alansavaştan önceki hali gibi. Romalılar ilkokuldan sonra Etnografya Müzesi'ni de riske atmak istemediler. Fuksas'ın yapısına büyük ve anlamsız bir ekleme yapıldı. Kongre salonu ve konut projesi tamamlandığında banliyönün genişleyip genişlemeyeceği konusunda bir şey söylemek henüz için çok erken. Şu an net olan bir şey varsa o da Roma'nın yaşanabilir, kültürel mekanlarını merkezden dışarıya doğru ilerletme çabasıdır. Bu tabii ki sadece bir adım olabilir ya da Fuksas'ın belirttiği gibi: "Mimarlık enteresan bir şey fakat aslında tek başına hiçbir şey ifade etmiyor."
Bunların en iyilerinden bir tanesi geçtiğimiz bahar aylarında çöktü. Colosseum yanındaki, Nreo tarafından inşa edilen Golden Villa'nın kemerli galerisi yıkıldı. Freskleri tehdit eden mekan, yapısal sorunlarından ötürü 2008'den beri kapalıydı. Birçok söylentiden sonra mekanın bir kısmı 1999 yılında turistlere açıldı. Daha sonra aşırı yağmurlardan etkilenen çatı sistemi nedeniyle kapatıldı, bir süre sonra tekrar açıldı ve sonra tekrar kapatıldı.
Yıkılan kemerli galeri
Bu problemlerin tanımlanması için bir komisyon görevlendirildi fakat son talihsizliğin önüne geçilemedi. Kıdemli bir arkeolojist olan Fedora Filippi zamanda sorumluluğu üstlendi ve Nero'dan sonra Trajan'ın altına yapılan komşu galeride çatı sisteminin çökmesi konusuna parmak bastı, aynı zamanda yağmurun parktan sızdığını dile getirdi. Aslında bu uzun zamandır bilinen bir konu fakat bu park ve Domus Aurea milli servet sayıldığı için bu sorunu kimse çözemez.
Filippi son olarak şunları söyledi: "Herkes bu konuda kötürüm. Bu alanda belli problemlerle karşı karşıyayız, evet, İtalyan problemlerimiz de hayli fazla."
Domus Aurea'nın çöküşünden sonra Colosseum'dan da bazı parçalar koptu. İtalya Ulusal Arkeologlar Derneği Başkan Yardımcısı Salvo Barrano, su kemeri Palatine üzerinde oluşan tehditleri sıraladı. Barrano, ülkenin, kaynaklar için her bölgesi ve semtiyle rekabet eden tek büyük arkeojik yerleşimi için politikacların, görevli mühendisler ve arkeologların karar verme konusunda isteksiz olduğunu belirtti. Son 12- 13 yıldır ülkenin kültüre yatırım yapmadığını söyleyen Barrano Domus Aurea gibi durumlarda politikacıların kaynak yatırımı konusunda politik anlamda bir hesaplaşması olmadığını belirtti.
Mr. Barrano İtalya'nın kültür yönetimini tanımlayan birkaç grafik ve akış diyagramı çizdi ve ortaya çıkan tablo karşısında üzüntüsünü ifade etti.
Fakat daha sonra hükümetin 3 kez değiştiği on yıllık bir süre zarfında Maxxi'ye yapılan 223 milyon Dolar'lık harcama hoş görüldü. Roma için mimar Zaha Hadid görevlendirildi. Yapılan müzenin turist getirmesi beklentisine rağmen Maxxi eski duvarların ardında karanlık bir yerleşim yeri olmaktan kurtulamadı.
İtalyan sanatçı Gino De Dominicis'in çalışması Maxxi'de sergileniyor.
Mr. Fuksas eksikliklerin tamamlanması konusunda öngörünün çok önemli olduğunu belirtti. Sonraki gün kongre binasına bir tur düzenleyen Fuksas bükülmüş bir şekerlemeye benzettiği kongre binasının Paris'ten daha kalabalık bir kentte baktığını söyledi ve şunları ekledi: "Yani doğru kent artık tarihi kenttir fakat bunda başarılı olmak için Roma'nın yeni konseptini benimsememiz gerek. Yasadışı olmasına rağmen göçmenlerin bile bir yaşam alanına ihtiyacı var."
Yeni Roma, eski Roma. Kentin değerini gözeten Roberto Cecchi şaşırtıcı olarak benzer biçimde şu açıklamayı yaptı: "2000 yıl önce Romalı mühendisler kentin geleceği için endişeleniyordu. Yöntemlerimizi ve kurallarımızı ortaya koymamız gerek. Sadece kriz döneminde çözüm üretmekten bahsetmiyorum, artık her zaman bir adım öncesini düşünmeye başlamamız gerek."
Yani teoride herkes aynı görüşte.
Fakat kim bilir? Burası Roma. Belki de bazı şeyler sonsuz olabilir.
Konuyla İlgili Linkler