Andrija Rusan, Hans Ibelings, Hülya Ertaş ve Ömer Kanıpak
Buildist Yapı Malzemeleri Fuarı'nda önemli yabancı mimarlık yayınlarından ORIS Dergisi editörü Andrija Rusan ve A-10 Dergisi Yeni Avrupa Mimarisi Editörü Hans Ibelings ile Türkiye'den Depo Yayıncılık'ın XXI ve Yeni Mimar Dergilerinin editörü Hülya Ertaş bir araya gelerek yayınları hakkında bilgi verdiler. "Mimarlık Bekçileri: Mimarlık Yayınların Rolleri" başlıklı panelin moderatörlüğünü Arkitera Mimarlık Merkezi koordinatörlerinden Ömer Kanıpak yaptı.
Panelde ilk olarak sözü A-10 Dergisi yayın koordinatörü Hans Ibelings aldı. Dergilerinde küresel projelere yer verdiklerinden ve diğer dergilerde yayınlanacağını düşündükleri projeleri yayınlamadıklarını söyledi.
ORIS Dergisi editörü Andrija Rusan, dergilerinin 12 yıllık bir geçmişe sahip olduğunu ve bu zamana kadar 65 sayı çıkardıklarını söyledi. Dergilerini "mimarlık kültür dergisi" olarak niteleyen Rusan, Hırvat mimarisini dergileri ile dünyaya tanıtmak istediklerini vurguladı. Projeleri yayınlamanın dışında dünyanın her yerinden çok ünlü ya da az ünlü mimarlarla röportajlar gerçekleştirdiklerini ve aynı zamanda her sene ekim ayında ORIS Etkinleri ile mimarlık kültürünü desteklediklerini vurguladı.
XXI Dergisi editörlerinden Hülya Ertaş ise dergilerinde kentsel tasarım ölçeğinden endüstriyel tasarıma kadar geniş yelpalzedeki konulara dikkat çekmeye çalıştıklarından ve projelerin tasarım süreçlerini de ele aldıklarından söz etti.
Panelin moderatörü Ömer Kanıpak konuşmacılara, yaptıkları işin çok zor olduğu, ayakta kalabilmek için mücadele vermek gerektiği fikrini paylaşarak "Bu işi neden yapıyoruz?" sorusunu yöneltti.
A-10 Dergisi'nin editörü Hans Ibelings, yaptıkları işin kolay olmadığını belirterek, "Bir Avrupa dergisi olarak mimarlık camiasından %5 okuyucu olsa yeter. Çünkü maalesef bu yayınları okuyan ve alan çok az bir kitleyiz. Bu nedenle de bir yerden sonra yayıncılar farklı sektöre kaymaya başlıyor. Etkinlikler düzenleyerek iletişimi arttırıyorlar. İnternetin çok önemli bir rol oynuyor, fakat basılı yayınlar da çok önemli. Fakat bir dergi çıkıyor ve bir 10 yıl sonra kayboluyor, önemini yitirebiliyor. O nedenle bir dergiyi çıkardıktan sonra ne zaman basımı durduracağını da bilmelisin," dedi.
ORIS Dergisi editörü Andrija Rusan, dergiyi çıkartırlarken herhangi bir misyonları olmadıklarını, bir heves ve istek doğrultusunda bu dergiyi çıkarmak istediklerini söyledi. 12 senedir birşeyler yaparak daha görünür olmaya çalıştıklarını söyleyen Rusan, yaptıkları etkinlikler ve organizasyonlar ile ayakta kalmaya başardıklarını da vurguladı.
XXI'den Hülya Ertaş ise, yazmayı ve binaların arkasındaki hikayeleri öğrenmeyi sevdiğini söyledi. Bu işin zorluğundan fakat dergiyi çıkarmayı durdurmanın o dergiyi öldüreceğinden söz etti.
Ömer Kanıpak'ın "Acaba bu yayınlar mimarların üretim şeklini etkiliyor mu ya da mimarla yayıncıları etkiliyor mu? Aynı zamanda biz yayıncılar bir filtre mekanizması oluşturarak seçici davranıyoruz ve her projeyi, binayı, vs. yayınlamıyoruz. Sizce kim kimi takip ediyor?" sorusuna Hans Ibelings, "Hollanda'da eskiden çok büyük bir baskı vardı. Hollanda'daki mimari projelerin dışında hiçbir proje konuşulmazdı. Ama biz bunu kırdık ve onlara biraz da ders verdik aslında. Sadece onların projelerinin iyi olmadığını, dünyayadaki projelerinde ne denli önemli olabileceğini onlara gösterdik," diyerek yanıt verdi. Andrija Rusan, dergilerin mimarı ve kültürel sahneyi etkilediğini öne sürdü. Aynı zamanda Rusan, "Dergilerde mimarların görmek istedikleri şeyler yayınlanıyor, bu iyi bir şey. Bizde çok ünlü mimarlar ile daha az ünlü mimarları aynı dergide yayınlıyarak bir denge oluşturmaya çalışıyoruz," diyerek fikrini belirtti. Hülya Ertaş ise, "Mimari yayınlar mimarları etkiliyor, mimarlar da bizleri etkiliyor. Fakat bütçe konusu söz konusu olduğu için bizler hep mimarların çekmiş olduğu fotoğraflardan projelerini yayınlayabiliyoruz. Görseller konusunda farklılıklar yaratmak zor olabiliyor," dedi.
Ömer Kanıpak'ın "Sizce aynı fotoğrafların dergilerde yayınlanması mimari açıdan bir sorun mu?" sorusuna Hans Ibelings, projelerin konuşuldukça, üzerinde tartışıldıkça anlam kazanacağını söylerken, Andrija Rusan, sadece fotoğraf yayınlamadıklarını aynı zamanda tasarım süreçlerindeki eskiz ve metinlere de yer verdiklerini söyledi. Hülya Ertaş ise bu konuda "Mimarlık yayınları binaların yaşayışları, gelecekte ne olacağı ile maalesef ilgilenmiyor. Bu da çok yanlış birşey," diyerek eleştirel bir bakış açısı getirdi.
Daha sonra konuşmacılar internetin mimari bilgilerin yayılımı açısıdan önemi soruldu.
İnternetin yayılım açısından çok önemli bir role sahip olduğunu vurgulayan konuşmacılar, matbua yayınlarında önemli olduğunu belirttiler. Andrija Rusan, "Eski kafalı diyebilirsiniz bana, ama somut birşeyleri hissetmek ve incelemek çok önemli," diyerek internetin yanı sıra dergilerin de çok önemli olduğunun altını çizdi.
Son olarak Ömer Kanıpak'ın "Yayıncılar bir yerden sonra sponsorlara ya da inşaat sektörüne bağımlı kalıyor. Bu konu hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?" sorusuna konuşmacılardan, bu durumun normal bir döngü olduğu, çok paranız yoksa bağımlı kalmak zorunda olduğunuzu ve bu tür ilişkilerin ayakta kalabilmek adına önemli olduğu fikrine hem fikir olarak yanıt geldi.