Fotoğraf: Pelin Derviş

Haydarpaşa Tren Garı'nda 28 Kasım Pazar günü saat 15:30'da çıkan yangın tamamen söndürülürken pek çok tartışmayı beraberinde getirdi. Çatıda yapılan tadilattan dolayı çıktığı öne sürülen yangın çatının ve 4. katın yanmasına sebep oldu. Yangının kesin sebebi itfaiyenin vereceği rapor neticesinde belli olacak.


Fotoğraf: Pelin Derviş

Tren Garı'nın Tarihi
İstanbul'un Anadolu'ya ve Orta Doğu'ya açılan ilk kapısı (garı) olan Haydarpaşa gar binası inşaatına devrin Osmanlı Padişahı II. Abdülhamit (1842-1918) döneminde başlandı. Otto Ritter ve Helmuth Cuno tarafından tasarlanan ve 30 Mayıs 1906 tarihinde tamamlanarak hizmete giren binanın bulunduğu alana Selimiye Kışlası'nın yapımında büyük emeği geçen padişah III. Selim'in paşalarından Haydar Paşa'nın adı verildi.

Fotoğraf: Arkitera Mimarlık Merkezi

100 Yıl İçinde 2 Yangın ve 1 Hasarlı Kaza Atlattı
Daha önce 1. Dünya Savaşı sırasında gar binasında bulunan cephaneler 6 Eylül 1917 günü yapılan bir sabotaj sonucu infilak ederek yangın çıkmasına neden olmuş, yangın ile birlikte garda harekete hazır bekleyen ve gara girmekte olan cephane ve asker dolu çok sayıda vagonda bu arada yok olmuştu. Bu sabotaj sonucu binanın çatısı yine imha olmuş ve diğer bölümleri de hasara uğramıştı. Bu hasarın ardından yapılan bazı onarım ve değişikliklerle gar binası ve çatısı bugünkü görünümünü aldı.

15 Kasım 1979 tarihinde ise Haydarpaşa mendireğinin biraz açığında akaryakıt yüklü "Indenpendenta" adlı tankerin diğer bir gemi ile çarpışması sonucu meydana gelen şiddetli patlama ve hararetten binanın "O Linneman" usta tarafından gerçekleştirilmiş olan çok değerli kurşunlu vitrayları hasara uğramış ve bu olaydan sonra derhal aslına uygun olarak onarıldı.

Tren Garı'nın Yakın Tarihi de Alevli
Tren Garı'nın yakın geçmişine bakılırsa bina ve bölgeyle ilgili sular hiçbir zaman durulmadı. Harem ve Kadıköy arasındaki araziye gökdelenler, alışveriş merkezleri, otel yapılacağı ve Haydarpaşa Limanı'nın taşınacağı yönünde çıkan bir haberin ardından çıkan tartışmalar bölgeye dikkati çekti.

İstanbul'un yüzü değişiyor (08 Haziran 2004)
İstanbul Haydarpaşa Limanı'nı New York'un gökdelenlerle kaplı Manhattan bölgesine benzetecek proje çalışmasına başlandı. 10 milyar dolarlık proje gerçekleşirse, Harem-Kadıköy arasındaki sahil şeridini kapsayan 1 milyon metrekarelik araziye turizm kompleksi inşa edilecek. TCDD, yerli ve yabancı dev yatırımcılarla görüşmelere başladı. 2004 sonuna kadar projenin temelinin atılması hedefleniyor.

Projenin uygulanacağı söylenen alan

Haydarpaşa 7 milyar Dolar'la değişiyor (29 Nisan 2005)
TCDD, Hazine ve DLH arsası üzerinde yükselecek 'İstanbul-İstanbul' turizm merkezi projesi Bayındırlık Bakanlığı'ndan onay bekliyor Yatırımcılara 49 yıllığına kiralanacak arazinin imar planı İstanbul'u simgeleyecek şekilde oluşturuldu. Bölgeye 7 gökdelen, 7 otel yapılacak.

Çanlar İstanbul için çalıyor (14 Haziran 2005)
Haydarpaşa limanı ve çevresi "Dünya Ticaret Merkezi" adı altındaki bir proje ile uluslararası emlak piyasasına sunulacakmış. Projeyi görenlerin gözleri faltaşı gibi açılıyor. Yedi adet devasa gökdelen ve kalan boşluklara da kondurulan apartman irisi blokları görünce ben de şaşırdım. Bu müthiş "kentsel dönüşüm" projesini gerçekleştirmeyi kafalarına koyanlar kentin gelecekte nasıl biçimleneceğini çoktan öngörmüşler.

"Haydarpaşa'nın Dönüşmemesini İstemek Bağnazlıktır! Tabii Süreç Şeffaf Olduğu Müddetçe..." (21 Temmuz 2005)
Kent plancısı Prof. Dr. Murat Güvenç, konuya kentsel dönüşüm projeleri karşısında takınılan tutumu tartışarak başlıyor. Güvenç'e göre dönüşüm çok normal ancak süreç şeffaf olmalı. Projede alınan kararların tek bir mimarın sorumluluğuna verilmesini mimara karşı yapılan büyük bir haksızlık olarak görüyor çünkü bu durum mimarın hata yapma olasılığını artırıyor. Tarih profesörü Murat Belge ise turizm alanlarının kamudan ve kentten kopuk "tel örgüler arkasındaki alanlar" olarak görülemesi anlayışının yanlışlığına değinirken sosyal bilimci Hamdi Gargın, demokratik işlemeyen sürece vurgu yapıyor.

Bünyamin Derman: "Haydarpaşa için Gerekirse Tekrar Yarışma Açılmalı" (20 Temmuz 2005)
Haydarpaşa ve Harem Bölgesi ile ilgili tartışmaların yaşandığı şu günlerde, gözler 2001 yılında yapılan Kadıköy Meydanı - Haydarpaşa - Harem Yakın Çevresi Kentsel Tasarım Proje Yarışması'na çevrildi. Büyük ödüllerin dağıtıldığı, mimarlar, şehir plancıları ve peyzaj mimarlarından oluşan çok sayıda ekibin katıldığı yarışmaya Selim Velioğlu ile katılan ve ekip olarak ikinciliği alan Bünyamin Derman'ın görüşleri...

Kadıköy Meydanı - Haydarpaşa - Harem Yakın Çevresi Kentsel Tasarım Proje Yarışması'nda İkinci Olan Proje

Haydarpaşa Projesi 'Kurul'da (29 Temmuz 2005)
Hükümetin önem verdiği, toplumun dikkatle izlediği Haydarpaşa Projesi nihayet Anıtlar Kurulu'nun gündemine geldi.

Haydarpaşa kurtuldu (7 Ekim 2005)
Danıştay, Haydarpaşa'nın satışına dayanak gösterilen yönetmelik ve YPK kararının dayandığı Bütçe Kanunu'nun ilgili fıkrasının da anayasaya aykırılığı gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurma kararı verdi. Danıştay'ın iki kararının Galataport ihalesine de örnek olabileceği ifade ediliyor.

Şefik Birkiye ile Söyleşi

Haydarpaşa Bölgesi Sit Alanı İlan Edildi (24 Mayıs 2006)
Haydarpaşa "kentsel ve tarihi sit" olarak koruma altına alınıyor. Böylece, bir yıldan fazla süren "Haydarpaşa" tartışmasına da son nokta konuluyor.

Haydarpaşa Garı ile İlgili Proje Netleşmeye Başladı (19 Aralık 2006)
Haydarpaşa Garı'yla ilgili bunca itiraz, bunca bilimsel veri kimseyi yolundan döndürememiş gibi görünüyor ki, bir Alman firması olan Drees-Sommer, Haydarpaşa Garı'nda tadilata başlamak için, garın bir katına yerleşiverdi.

Haydarpaşa müze gibi olacak (1 Mart 2007)
TCDD Genel Müdürü Süleyman Karaman, halkın istediği doğrultuda "Haydarpaşa Gar ve Dönüşüm Projesi"nde düzenlemeye gidildiğini belirterek, Haydarpaşa'daki rayların tarihi eser statüsü kazandığını söyledi.

TCDD, Haydarpaşa'da sit kararına karşı dava açtı (11 Temmuz 2007)
Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Başkanı Eyüp Muhcu, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları'nın (TCDD) Haydarpaşa Garı ve çevresindeki 1 milyon metrekarelik alan üzerindeki sit kararını iptal ettirerek bölgeyi yapılaşmaya açmak için, İstanbul 1 no'lu İdare Mahkemesi'nde dava açtığını belirtti.

MIPIM 2007'de sunulan Haydarpaşa Projesi

Birkiye'den, Haydarpaşa için yeni proje hazır (13 Mart 2008)
Haydarpaşa Port, yani kruvaziyer liman yapma projesi bundan bir yıl önce de yoğun şekilde gündeme gelmişti. Hükümet, kamuoyundan habersiz projeyi gözlerden kaçırmıştı. Tartışmalardan sonra Kıyı Kanunu'nda yapılan değişiklikle kruvaziyer liman yapılmak koşuluyla kıyının imara açılmasına formül bulunmuştu.

Çalık Grubu'nun Haydarpaşa ısrarı (16 Mayıs 2008)
Ortada ihale ve sözleşme yokken Çalık Grubu'na ait GAP İnşaat'ın Haydarpaşa'yı önce Manhattan, sonra Venedik'e çeviren yağma projelerine Osmanlı versiyonu da eklendi.

‘Haydarpaşa Manhattan' için ilk adım atıldı (18 Temmuz 2008)
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Hükümet tarafından hazırlanan ve sivil toplum kuruluşlarının tepkisini çeken "Haydarpaşa Manhattan" projesi için Haydarpaşa Garı ve çevresini kapsayan 110 hektarlık alan için ilk ihaleyi açtı.

Haydarpaşa'nın fermanı hazır! (23 Kasım 2009)
Marmaray'ın devreye girmesiyle atıl hale gelecek tarihi Haydarpaşa Garı'nın da bulunduğu alan 2010 yılında ihaleye çıkacak. Yap-İşlet-Devret modeli ile gerçekleştirilecek projenin büyüklüğü 5 milyar Dolar.

Haydarpaşa projesini vatandaş seçecek (1 Şubat 2010)
Tarihi Haydarpaşa Garı'nın bulunduğu alana yapılacak dönüşüm projesi vatandaşların da katılacağı yarışma ile belirlenecek.

Tren Garı'nın Başına Gelebilecek En Güzel Şey
Nerdworking ekibi tarafından gerçekleştirilen "Yekpare" isimli ses ve ışık gösterisinde Haydarpaşa Tren Garı fon olarak kullanılmıştı. Ekibin kurucusu Erdem Dilbaz ile söyleşi gerçekleştirerek projenin detaylarını öğrenmiştik.

‘YEKPARE’ (monolithic) from nerdworking on Vimeo.

Kendi İçinde Bir Network: İnsan - Makine - Kod ve Kent İlişkisi