İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. tarafından yayımlanan 'Karşılıksız Hizmetin Muhteşem Abideleri İstanbul Şifahaneleri' adlı eser Osmanlı döneminde kimsesiz ve muhtaç hastalara verilen sağlık hizmetlerini zengin bilgi, belge ve görsel malzemeyle birlikte sunuyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Genel Müdürü Nevzat Bayhan, "Şifahaneler devletin şefkatli yüzü" diyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Genel Müdürü ve 'Karşılıksız Hizmetin Muhteşem Abideleri İstanbul Şifahaneleri' adlı eserin Genel Yayın Yönetmeni Nevzat Bayhan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. olarak İstanbul kültürünün etraflı bir biçimde tanıtılması için Prestij Kitaplar yayımladıklarını, İstanbul Şifahaneleri'nin de bu çalışmalardan bir tanesi olduğunu söyledi. Nevzat Bayhan bir ülkenin gelişmişlik ölçüsünde sağlık hizmetlerinin adalet kadar hayati olduğuna dikkat çekerek, "Acaba Osmanlı zamanında sağlık hizmetleri nasıl yapılıyordu diye sorduğumuzda, Şifahaneler karşımıza çıktı. Elbette bu kurumların varlığından haberdardık. Ancak bunların sistematik bir çalışmayla günümüz okurla buluşmadığını ve bu alanda bilgi açığının olduğunu gözlemledik. Dolayısıyla bu konuda İstanbul Şifahaneleri'nin işleyişi, yapılanması ve tesisi konularını da içine alan geniş bir çalışmayı okurla buluşturduk" diye konuştu.

KİTAP ÖNEMLİ BİR KAYNAK
Şifahanelerin en güzel uygulamalarının İstanbul'da olduğunu ve bu kültürün neredeyse İstanbul ile özdeşleştiğini de söyleyen Bayhan şöyle devam etti: "İstanbul'umuza ait bu kültürün yerli ve yabancı okurun yanı sıra araştırmacılar için de önemli bir kaynak olacağını düşünüyorum." Bayhan, eseri hazırlarken bu konuda önemli çalışmalar yapmış ve alanın uzmanları olan Prof. Dr. Ayten Altıntaş, Doç. Dr. Adnan Ataç, Prof. Dr. Nil Sarı, Doç. Dr. Canan Cimilli, Doç Dr. Salim Aydüz, Doç. Dr. Nuran Kara Pilehvarian gibi araştırmacılarla çalıştıklarını belirterek, "Abdullah Kılıç'ın editörlüğünde çok değerli ilim adamlarımızın da katkılarıyla İstanbul Şifahaneleri kitabını okurlarıyla, meraklılarıyla buluşturduk" diye konuştu.

ZENGİN BİR KÜLTÜRÜMÜZ VAR
İstanbul Şifahaneleri'nin yaklaşık bir yıllık ciddi ve titiz bir çalışmanın neticesinde yayımlandığını söyleyen Bayhan, "Çok zengin bir kültürün üzerinde yaşıyoruz. Çoğu zaman bizi de hayrette bırakacak kadar renkli bir geçmişin içinden bugüne kadar uzanan bu kültür, önemli medeniyetleri de neşet ettirecek kadar güçlü bir enerjiye sahip. Hangi alana ilginizi yoğunlaştırırsanız orada evrensel bir insan algısının ve köklü bir kültürün izlerini görmeniz mümkün. İnsan sevgisinin yanı sıra canlıya duyulan sevginin de zirve noktada hassasiyetini görmek mümkündür" dedi. Şifahaneler konusunda vakıf kültürünün de üzerinde önemle durulması gerektiğine dikkat çeken Bayhan, "Bir vakıf medeniyeti olan Osmanlı İmparatorluğu insana hizmet üzerine dizayn edilmişti. Bu hizmet odaklı kurumların varlıklarını sürdürebilmesi de bazı kurumsal kaidelerle kayıt altına alınmıştır. Darüşşifalar bu vakıf kültürü içerisinde varlıklarını sürdüren, sağlık hizmetlerini kesintisiz ve karşılıksız verebilmek adına kurulan sağlık mekanlarıdır. Bu anlamda İstanbul'umuzun bağrında gelişen bu vakıfların kültürel açıdan da bilinmesi ve bugünden geleceğe emanet edilmesi gerekmektedir. Bu kurumlar dünya görüşümüzün insan algımızın ve şefkat duygumuzun abideleşmiş ifadeleridir" şeklinde konuştu.

KÜLTÜRÜMÜZDE 'İNSANA DEĞER' VAR
Nevzat Bayhan insana değerin sadece batı toplumlarına has bir özellik olduğu fikrinin yaygın olduğu günümüzde, bu kurumlar atalarımız ve köklerimiz hakkında önemli ipuçları verdiğini söyleyerek şunları ifade etti: "Burada düşünce olarak baktığımızda aslında insana verilen değerin ideal noktasına bizim kültürümüzde kavuştuğunu söylemek mümkün. 'İnsanı yaşat ki devlet yaşasın' yaklaşımıyla tebaasını mutlu kılmaya göre yapılandırılmış bir medeniyetimiz var. Ancak zamanla bu kültürden uzaklaşıldığı ve bu düşünce terk edildiği için bu kurumlar da hayatiyetini kaybetmişler. Aslına bakarsanız geçmişimizle kurduğumuz her bağ ya da bugünden geçmişe kazdığımız her artezyen bizleri yüceltecek hakikatlerle yüzleştiriyor. Bu yüzleşme geleceğimizi de şekillendirecek ve biçimlendirecek nüveler taşımaktadır."

ŞİFAHANELER DEVLETİN ŞEFKATLİ YÜZÜDÜR
Darüşşifaların günümüze de ışık tutması gerektiğini belirten Nevzat Bayhan, "Şifahaneler devletin şefkat yüzüdür. Bu kurumlar sayesinde insanlar şifa bulmuştur. Günümüzde de aslında var olan uygulamalara baktığımızda, sağlık hizmetlerine getirilen standartların ve farklılık taşıyan uygulamaların bu kurumların günümüze etkisi olduğunu söyleyebilirim. Kanuni Sultan Süleyman'ın sözüyle, 'Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi' diyorsak sağlığın devletten önce geldiğini ve bir devletin sağlık sistemini düzelttiğinde adaleti de tesis ederek devlet olabileceği gerçeğini ifade ediyor. Günümüzde sağlık alanı başta olmak üzere atılan adımlar geçmişte yaşanmış güzelliklerin gelecekteki muştuları gibi duruyor" dedi.