Farklı üniversitelerin mimarlık ve şehir ve bölge planlama bölümlerinde eğitim görmüş Arkitera editörleri tarafından hazırlanan "diploma projeleri" konulu gezilerin yeni durağı Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'ydi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ve Bahçeşehir Üniversitesi'ndeki jürileri izleyerek, bu üniversitelerdeki eğitimleri incelemeyi ve karşılaştırmayı amaçlayan bu yazı dizisi için, 27 Ocak 2011'de Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Bitirme Projesi jürisini izledik.
Mimar Sinan Üniversitesi'nde birkaç gün boyunca, ayrı gruplar halinde yapılan jüri oturumlarının ilki, 27 Ocak'ta orta holde gerçekleştirildi. Proje ve maket teslimlerini hafta başında yapmış olan öğrenciler, sekiz kişiden oluşan jüri üyelerinin önünde mimar olma yolundaki son adımlarını büyük bir heyecanla attılar. Jüride Mimar Sinan Üniversitesi hocalarından Yrd.Doç.Dr. Rıdvan Kutlutan, Yrd.Doç.Dr. Kaya Sönmezler, Yrd.Doç.Dr. Gülşen Gülmez, Doç.Dr. Oğuz Özer, Yrd.Doç.Dr. Suat Çakır ve Yüksek Mühendis Mimar Yaşar Marulyalı bulunuyordu. Ayrıca Yıldız Teknik Üniversitesi'nden de çok değerli hocalar jüriye misafir olarak davet edilmişti.
Yaklaşık 60'ar kişilik iki gruptan oluşan diploma projesi çalışmasında jüri oturumları her grup için ikişer gün sürüyor. Yıl sonu değil, ara dönem olmasına rağmen oldukça kalabalık denebilecek bu sayıya, dışarıdan jüriyi dinlemeye gelenler de katılınca, stüdyoda oldukça yoğun bir katılım gözlendi.
Mimar Sinan Üniversitesi mezunu birer mimar olmaya aday öğrenciler, diploma projesi maratonunda diğer üniversitelerden biraz farklı bir sistemle karşılaşıyorlar. Eğitim döneminin başlamasıyla beraber, öncelikle kendilerine verilen konu başlıklarından birini seçen öğrenciler, bu seçtikleri proje konusuna uygun bir de arsa önerisinde bulunuyorlar. Bu aşamada "arsa jürisi" adı verilen ilk jüri toplantısı da gerçekleşiyor. Bu jüride öğrencilerin seçtikleri konu bağlamında getirdikleri arsa önerisi değerlendiriliyor ve aralarında nasıl bir ilişki kurulduğu, öğrencinin doğru yere yönelip yönelmediği konuları tartışılıyor. Bu aşamada projeler de leke halinde de olsa yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlıyor.
Bu ilk jüriden yaklaşık 2 ay sonra yapılan ikinci jüride ise öğrencilerden avan proje getirmeleri bekleniyor. Mimar Sinan Üniversitesi mezunu olacak mimar adaylarının, bitirme projesi sürecinde hocalarının fikirlerini alabilecekleri tek fırsat bu aslında. Çünkü öğrencilerin, proje yaptıkları süreç içerisinde hocaları ile konuşmaları mümkün olamıyor. İlk jüride sadece arsa, konu, fikir ve önerilerinin, üçüncü ve son jüride ise projenin bitmiş halinin sunulduğu göz önüne alınırsa, öğrencilerin bu avan proje jürisini çok iyi değerlendirmeleri gerekiyor. Fakat Mimar Sinan Üniversitesi mezun adayları bu durumdan pek de hoşnut değil. Hocalarından dönem boyunca hiç tashih alamamaları onları biraz zorlayan bir konu.
Dönem sonuna gelindiğinde belirlenen günde projelerini teslim eden öğrenciler, "oh" çekmeye fırsat bulamadan, bu sefer de 3 gün sürecek olan bir eskiz sınavına tabi tutuluyor. Rapidoları "şöhler"lerinin üzerinde gezinirken, akılları ise tabi ki kapalı kapılar ardında teslim ettikleri projeler hakkında konuşan jüri üyesi hocalarında... Öğrenciler eskiz sınavında ter dökerken, jüri üyeleri ise sunumlardan önce projeleri inceleyip kendi aralarında değerlendirme şansı buluyorlar. Genel değerlendirmede ise projenin kendisi ile beraber maketler, eskiz sınavı ve sunum da göz önünde bulunduruluyor.
Diploma projeleri için Mimar Sinan Üniversitesi'nde bu sene belirlenen konular üç başlık altında toplanmıştı: ulaşım, hastane ve konaklama. Bu başlıkları istedikleri gibi yorumlama konusunda özgür olan öğrencilerin farklı öneriler getirdiği gözlendi. Örneğin konaklama konusunu öğrenci yurdu veya otel olarak ele alan öğrenciler olduğu gibi, yaşlılar yurdu projesi olarak teslim edenler de vardı. Öğrenciler arsa konusunda da kendilerini sadece İstanbulla kısıtlamamışlardı. Mersin ve Kayseri'de kendi seçtikleri arsalar için proje hazırlayan öğrenciler de bulunuyordu.
Öğrencilerin teker teker hocalarının karşısına çıkarak projelerini anlatması ve jüri üyelerinin eleştirilerini belirtmesi şeklinde ilerleyen oturum, genel olarak olumlu geçti. Ancak hocaların pek çok öğrenciye aynı konularda eleştiriler yaptığı da görüldü. Örneğin hayallerinde kurguladıkları taşıyıcı sistemleri çizmek konusunda pek çok öğrenci yetersiz kalmıştı. Anafikirleri güzel olmakla beraber, bazı detayların daha iyi ifade edilebileceği şeklinde yorumlar alan öğrenciler oldu. Hocalar, birer mimar adayı olarak, öğrencilerin düşündükleri ve kurguladıkları fikirleri kağıda daha anlaşılır bir şekilde aktarmalarını ve "kolon koyma işi"ni statikçiye bırakmamalarını üzerine basa basa söyledi. Pek çok projede üzerinde durulan bir diğer konu ise, önerinin çevredeki yapılara karşı sorumluluklarına dikkat edilmesi ve kamusal alanların da önerilen bina ile beraber çözülmesi idi.
Bu dönem yaptıkları çalışmalar sonucunda hangi öğrencilerin "mimar" unvanını alabileceği 31 Ocak 2011 tarihinde belli olacak.