“İnsanlar İçin Tasarla” başlıklı haberde mimarlığın eğitimine ve sonrasındaki sosyal sorumluluğundan arındırılmaya başlayan bir meslek olduğuna değinmiş, bu sınırları aşan bazı gruplardan biri olan Architecture For Humanity’ye ve yaptığı çalışmalara yer vermiştik.
Zoë Blackler’in Building Design’da yayınlanan haberinde de benzer bir örneğe Pakistan’daki deprem sonrası yetersiz imkanlar ile yapılan çalışmalara değiniliyor. Deprem sonrası kış soğuklarının hemen bastırması ve bölgede mimar olmaması nedeniyle henüz kalıcı konutların inşa edilmemiş olması yapılan her türlü yardım çalışmasını yetersiz bırakıyor.
Ekim ayında Kuzey Pakistan’da meydana gelen depremden sonra hayatta kalanlar için yeni bir felaket geliyor. Organizatörler, 3,5 milyon kişinin evsiz kaldığı depremden sonra hava koşullarının ikinci bir felaket dalgası yaratacağı konusunda endişeli.
Pekçok dağ köyü yolunun 4x4 araçlar hatta binek hayvanları için bile zor olduğu için yiyecek ve barınak yardımının ulaştırılmasında sorun yaşanıyor.
“Krizin meydana gelmesinde doğanın suçu yok, bu insan yapımı. Yardım kurumları ve Pakistan hükümeti tarafından zorlu kış koşullarına karşı yapılan geçici örtüler sorun çıkarıyor. Esas iş, kalıcı konutların yapılması. Yetersiz mimari tecrübe, bu kadar yardım çalışması arasında hayati hataların yapılmasına neden oluyor.”
Bunlar, yardım kurumundaki tek mimar olan Graham Saunders’ın görüşleri. Daha önce Hopkins ve CZWG’de çalışan Saunders şimdi Amerika Birleşik Devletleri’nin en büyük yardım kuruluşlarından olan “Katolik Yardım Servisi”nde çalışıyor. Saunders deprem meydana geldiğinden beri Pakistan’da deprem bölgesinin yeniden inşa projesinin başında.
“İslamad’da ilk toplantıyı yaptığımız günlerde hemen hemen kimsenin inşa tecrübesi yoktu.” diyor Saunders.
Son 20 yılda kurtarma çalışmalarının önemi arttı, yeniden inşa konusunda mimarların ve mühendislerin önemli rolünün anlaşılması ise yavaş yavaş artıyor. Bu tarz çalışmalar meslekler içinde geniş bir profili oluşturuyor. RIBA Başkanı Maxwell Hutchinson tarafından kurulan Architecture for Aid, Design Museum tarafından yılın tasarımcısı ödülünde aday gösterilen Cameron Sinclair başkanlığındaki Architecture for Humanity’nin çalışmaları, UIA tarafından geçtiğimiz sene kurulan Global Studio Ağı bu çalışmalara örnek gösterilebilir. Fakat uluslararası yardım kuruluşlarında çalışanların sayısı hala yeterli değil.
“Orada pekçok kendini adamış insan var fakat çok az mimar var. Ben sürekli oraya mimar göndermek istiyorum diyen e-mailler alıyorum fakat doğru insanı bulmak çok güç.”
Diğer yardım kuruluşları uzun dönemli yerleşim çözümleri üzerinde düşünmeye başladılar. Saunders’in takımı aylardır yeniden inşa konusunda strateji geliştirme peşinde.
“Her felaketten sonra herkesin acilen evini yeniden inşa etmek istediğini biliyoruz. İnsanlara yardım etmenin en etkili yolu alışkın olduğu malzemeler ile kalıcı konutlar yapmak. Bu uzun dönem için çok erken değil fakat yardım kuruluşlarının gözünü korkutabilir.” diyor Saunders
Saunders, uzak köylerin kalıcı olarak yeniden inşasına yardım için bir proje başlattı. Projede 10.000 konut sahibine ulaştı ve 5.000 kişiye daha ulaşılması hedefleniyor.
Projedeki yaklaşımı, insanlara evlerini yeniden sağlam, uygun ve uzun süreli inşa etmeleri konusunda malzeme vermek. Sadece kış aylarında soğuktan koruyacak barınakları sağlamak değil köylüleri kültürel ihtiyaçlar ile de tanıştırmak ve tabi ki ihtiyaç duydukları uzun süreli dayanıklı konutlarla da.
Pakistan’ın dağlık alanlarında 50-60 cm’lik takviyesiz taş duvarlı, toprakla örtülü ahşap çatılı evler yaygın. Bu tarz yapılar en ufak titreşimde bile yıkılabilir. Saunders ve ekibi, köylülerinin geleneksel tekniklerini inşa teknikleri ile nasıl adapte edecekleri konusunda eğitim veriyor. Örneğin, keresteleri keserek hafif strüktür oluşturma, yıkılma riskine karşı dayanıklı duvar örme gibi... Ayrıca metal kaplama, ısı yalıtımlı çatılar ve her evde bulunabilecek çivi, çekiç, galvanize metal ile daha sağlam bağlantı noktaları yapma konusunda da bilgilendiriyor.
“İnsanları 5 dakikalık konuşmalarla ikna etmek çok güç. Yapılacak herşeye karşı geliyorlar, fakat sonuçlarını alınca, ilerlemeye devam edecekler.
Vadinin aşağısından başladık ve marangozların işi bitince onları diğer köye götürüyoruz. Yüksekteki köylere gidene kadar onlar bizim için hazırlanıyorlar. Basit bir mesaj çığ gibi büyüyor.
Her bir köye vardığımızda takımlar iki gün harcıyorlar. Bir gün diğer ev sahiplerini uyarmak, alternatif inşa tekniklerini anlatmak ve kanalizasyon kanalı nasıl açılacağı konusunda bilgi vererek, hazırlık için geçiyor. Diğer kalan günde ise verilen işlerin devam ettirilmesi konusunda komitenin kurulmasına harcanıyor.” diyor Saunders
Projede 1 günde 300 evsahibine ulaşmış. Saunders’ın dediğine göre oldukça etkili bir program gelecekte ders olabilir.
Saunders mimarların kurtarma konusunda çalışması konusunda ısrarlı. Pakistan’da yapılanlar özel ve tek çalışmaların yaygınlaşması için küçük bir çaba. Onların rolleri uluslararası kurumlar için çalışmak ve bu bile çok sınırlı.
“Zor koşullara adapte olmak gerek. Benim rolümün yerel mimarlar tarafından sağlanması gerekiyor. Benim gibi dışarıdan gelen aktörlerin rollerinin azaltılması, yerel aktörlerin rollerinin artırılması gerekiyor. Oldukça zor bir denge. Hangi projeden olursa olsun bir tek kişinin parmak izi algılanmamalı.”
Bu sözler, Architecture for Aid için iki hafta boyunca bölgede bulunan Pakistan doğumlu İngiliz mimar Azhar’ın görüşleri.
Azhar, gelişmekte olan bir işbirliği olan Lahor merkezli, Designers East’de resmi kuruluşların bıraktığı boşlukları doldurmak için çalışıyor. Her ne kadar Azhar bilirkişilik ve uygulama konusunda istekli olsa da lokal bir mimar olmadığı konusunun üzerinde duruyor.
Bu gibi yardım işlerine karışmayan mimarlardan Graham Saunders gibi kendine rol biçenler olsada bu durumun önemi azaltmıyor. İkinci felaketin üstü açılmaya başlayınca, mimarlar kurtarma stratejileri geliştirme konusunda daha ciddi olmayı isteyecekler.
Bütün yorumları forumda okuyun!Bütün yorumları forumda okuyun!