Anayasa Mahkemesi'nin yabancılara gayrimenkul satışını öngören yasayı iptal etmesinden sonra, gözler yeni düzenlemeye çevrildi. Şimdiye kadar 42 bin civarında gayrimenkul alan yabancılar, önümüzdeki üç ay içinde de eski yasa kapsamında alımlarına devam edecekler. Hükümetin 3 ay içinde iptal gerekçelerine göre yeni bir yasa çıkarması bekleniyor. Yasanın iptali ile ortaya çıkan durum şöyle:
1- Yabancılara taşınmaz satışına ne zaman ve neden izin verildi? Türkiye, AB ile imzalanan Katılım Ortaklığı Belgesi'nde sermayenin serbest dolaşımı başlığı altında diğer AB ülkelerinde olduğu gibi yabancılara taşınmaz satışının serbest bırakılacağını taahhüt etti. Hükümet 19 Temmuz 2003'te Tapu Kanunu'nda değişiklik yaparak, yabancılara taşınmaz satışına olanak sağladı.
2 - Daha önce yabancılar taşınmaz mal edinebiliyor muydu? Evet. Ancak tüzel kişilerle, gerçek kişilerin 30 hektardan fazla taşınmaz edinebilmesi yasaktı. Yabancılara köy ve meralardan taşınmaz alma hakkı da tanınmıyordu. Düzenlemeyle bu engellerin tamamı kaldırıldı.
3 - Düzenleme neden eleştiriliyordu? CHP, düzenlemenin ulusal egemenliğe aykırı olduğu, yabancıların istediği biçimde Türkiye'den toprak alarak ülke güvenliğini tehlikeye düşürebileceği gerekçesi ile iptaline neden olan davayı açmıştı. DYP, MHP, BBP, İP de düzenlemeyle İsrailliler'in GAP'ı istila ettiğini, yabancıların stratejik noktalarda taşınmaz edindiğini iddia etmişti.
4 - Anayasa Mahkemesi, düzenlemeyi neden iptal etti? Yüksek Mahkeme, yasayla getirilen yasal güvence ve sınırlamaların yeterli olmadığını belirtti. Düzenlemede sadece Türk vatandaşlarına taşınmaz edinme hakkı tanıyan ülkelerin vatandaşlarının Türkiye'de mal edinebileceği belirtiliyor. Ancak bazı durumlarda buna ilişkin kararın Bakanlar Kurulu'nca verileceği kaydediliyor. Mahkemenin gerekçeli kararında, bu yetkinin Bakanlar Kurulu'na verilmesiyle, düzenlemede nerelerde mal edinilemeyeceğinin belirtilmediğine işaret edilmesi bekleniyor.
5 - Karar ne zaman yürürlüğe girecek? Yüksek Mahkeme, gerekçeli kararlarını en az 3 - 4 ayda yazıyor. Karar, yazımı tamamlanıp, Resmi Gazete'de yayımlandıktan 3 ay sonra yürürlüğe girecek.
6 - Karar yürürlüğe girene kadar yabancılar taşınmaz sahibi olabilecekler mi? Yabancılar karar yürürlüğe girene kadar geçecek 7 - 8 aylık sürede yasa hükümleri uyarınca taşınmaz alabilecek.
7 - Hükümet yeni düzenleme çıkaracak mı? Hükümetin, gerekçeli karardan sonra yeni bir düzenleme hazırlaması bekleniyor.
8 - Karar AB ile ilişkileri nasıl etkileyecek? Taşınmaz satışının neredeyse yıl sonuna kadar mümkün olması, hükümetin yeni bir düzenleme hazırlayacağını açıklaması nedeniyle kararın AB ile ilişkilere olumsuz yansıması beklenmiyor. AB'nin 'orta vadede' yerine getirilmesini beklediği hedeflerden olan taşınmaz satışına ilişkin yeni düzenlemenin, katı unsurlar içermemesi, Türkiye'nin sorun yaşamaması için yeterli olacak.
9 - Kararın piyasalara etkisi olacak mı? Türkiye 2003'ten bu yana yasa sayesinde 2.3 milyar dolar gelir elde etmişti. Sadece ocakta 51 milyon dolar kazanan Türkiye, yeni düzenleme belirtilen sürede yürürlüğe girmezse önemli bir gelir kaybına uğrayacak.
10 - Yasa çıktığı günden bu yana taşınmaz alanların durumunda değişiklik olacak mı? Hayır. Anayasa Mahkemesi kararları geriye yürümediğinden, taşınmaz edinenler karardan etkilenmeyecek.