Simon Harris, kent gelişiminin iç içe geçmiş, yoğun dünyasında, en iyi mimarları en iyi proje geliştiricilerle bir araya getiren kişi. Ellen Bennet, az bilinen gücünün ardında nelerin yattığını keşfetmek için Harris’le üstü açık spor arabasında bir tur attı.
Simon Harris, üstü açık bir BMW’yle Londra sokaklarında süzülürken, “Ne zaman bu şekilde araba kullansam, gördüğüm tek şey harcanmış fırsatlar oluyor.” diye iç çekiyor. Aslında bu kadar alçakgönüllü olmamalı. Bir neslin en önemli yapılarından bazılarında katkısı bulanan Harris geçen hafta, bu kez Land Securities’in Jean Nouvel imzalı ve ilk kez İngiltere dışından bir mimarın tasarladığı bir kent ofisi olma özelliği taşıyan “One New Change” projesi için alınan bir planlama iznini kutladı.

Onun hakkında bir şey duymamış olabilirsiniz ama Harris, tüm bir nesil kent simgesinin yaratılmasında görev alan asıl karakterdir.
En başında maceraperestliği gittikçe artan Land Securities bulunan seçkin bir müşteri listesinin geliştirme danışmanı olarak Harris, mimarları, belirlenen arazinin değerini azami seviyeye çıkartmak için hazırlanmış tasarılarla buluşturuyor.
Onunki -ham yeteneği, en varlıklı işverenlerle eşleştirmek, ikisinin de gelişmesi için doğru ortamda çalışmak-, gölgeli ama aslında, baş-avcı’ninkiyle çok benzer bir bir rol.
Harris, mesleğin iyiliği için neyseki, iyi mimarlığın maddi olarak geri döndüğüne inanıyor. Bugüne kadar, Nouvel’in yanısıra, Rafael Viñoly, Terry Farrell ve Rab Bennetts’e iş verilmesinden de sorumlu.

Meslekteki kökleri, Poultry No 1 için Jim Stirling’in işe alınmasına kadar uzanıyor. Jean Nouvel de, çığır açan One New Change projesi için Harris tarafından Land Securities adına organize edilen bir mimari yarışmanın sonucunda seçildi. Diğer durumlarda ise Harris, Land Security’nin Londra Portföy Yönetim Müdürü Mike Hussey ile birlikte bir liste oluşturuyor ve adaylarla tek tek görüştükten sonra kendi görüş ve tavsiyelerini müşteriye aktarıyor. Viñoly bu şekilde, Land Securities tarafından başlatılan akımı sürdüren ve Harris tarafından uluslararası süperstarların bugüne kadar tutucu olan ofis piyasasına getirildiği Fenchurch sokağı projesi için seçildi.

Jean Nouvel’in One New Change projesi ve Jim Stirling’e ait Poultry No 1
Kaynak: gridskipper.com / bluffton.edu

Harris’in mütevazı görünüşü, kent gelişiminin sıkı örülmüş dünyası içindeki rolünü gizliyor. Şık görünümlü bir adam, oldukça sessiz ve konuştuğunda da, yavaşça konuşuyor ve belli ki her sözcüğü kendini ona teslim etmeden önce iyice tartıyor. Şirketi Simon Harris&Co., Lonra’nın güneybatısındaki daracık sokaklardan birindeki, ev gibi görünen bir ofiste yürütülüyor.
Bir kent turu ve İngiliz mimarlığının gizli sabitleştiricilerinden birinin hayatı boyunca gerçekleştirdiği işlerine yönelik ender rastlanan bir kavrayış için kendisiyle orada buluştum.
Arabaya binerken Harris, “Tüm bu mimarlarla çalıştığım için kendimi inanılmaz şekilde ayrıcalıklı hissediyorum. “diyor. “Onlar İngiltere’nin, hatta bazıları dünyanın en iyi mimarları.”
Ardından, Norman Foster’ı arkadaşları arasında sayan Harris, bana Jim Stirling tarafından tasarlanan No 1 Poultry’den, Peter Foggo’nun 1 Finsbury Avenue’suna bugüne kadar çalıştığı bir dizi binayı içeren inanılmaz bir katalog gösteriyor. Görünüşe bakılırsa kentin her köşesinde, onun parmağının olduğu bir yapı bulunuyor. O, bağlantıları Londra’nın inşa edilmesine yardım etmiş olan adam. Peki başarısının sırrı ne?

Harris’le 1982’de Arup için çalıştığı sırada tanışan ve o zamandan beri bir kaç projede birlikte çalışan Rab Bennetts coşkuyla Harris’in inanılmaz bir iş tecrübesine sahip olduğunu söylüyor. “O, şu civa gibi adamlardan biridir, iyi kişi ve fikirleri değerlendirmekte inanılmazdır ve bunu bağırıp çağırarak yapmaz. Yalnızca yapmaya başlar ve yapar.”
Harris’in mimarlığa yaklaşımını özetleyen bir hikaye de, Devonshire Meydanı 21/2.
BT tarafından Axa için geliştirilmiş olan alanda çalıştığı sırada, yapının Devonshire Meydanı’nda bir adresi olmasının hayati olduğuna karar verir, ancak o sırada mevcut bir adres yoktur. O da kendisi bir tane yaratır ve Rab Bennetts tarafından tasarlanan Devonshire Meydanı 21/2 bugün hala görülebilir. Harris, böylesine yaratıcı fikirlerle bir arazinin değerini en yükseğe çıkartabiliyor. Prestijli bir adresin, tıpkı iyi bir tasarım gibi, kiracıları daha fazla para ödemeye ikna edebileceğini biliyor.

Mimari zevkinin tanımlanması ise daha güç. En sevdiği mimar “bu kadar çok insana ilham verdiği için” Mies van der Rohe, ama bugün yaşayan bir isim veremiyor ya da vermiyor. “Sadece durmadan değişiyor. Önemli olan zihnini sürekli açık tutmak” diyor.

Harris elbette imza mimarlığı kente getirmeye yardım etmişken, aynı zamanda sıradaki uygulamaların görüşmesinde de olması gerekiyor, ancak bu, büyük ticaret adamlarından uzak, güncel duruşun mantıklı bir sonucu gibi görünüyor. Merak ediyorum, bu adamların ofis pazarına çekildiğini görebilir miyiz? Anlaşılan, öyle.
“Tarif ettiğiniz firmalardan bir ya da ikisiyle çalışmak için uğraşıyoruz.” diye cevap verdi. “Ancak fabrika kapasitesini düşünmek zorundasınız. Bazen, iki mimarı kendi içinde kapasitesi olan ancak keskin tasarımları olmayan firmalarla biraraya getirdim.” Bu duygusallıktan uzak ve pratik yaklaşım, hem Harris’in çalışmasını hem de endüstriye bakışını karakterize ediyor. Londra ofis pazarının karşı karışıya olduğu büyük soru –yüksek binalar, GLA’nın gücü- hakkında düşünceleri kesin ve tutarlı bir biçimde herhangi bir kişisel bakış açısı değil, piyasaya göre oluşuyor.
“Pazar güçlerine izin verirseniz, ancak kontrollü bir biçimde, daha iyi bir ürün elde edersiniz.” diyor ve ekliyor: “İzin çıkan bazı binalar yıllarca inşa edilemiyor, hatta bazıları asla. İyi geliştirme, verimi, yani yapım maliyeti ve kiraları dengelemektir ve göstergeler aynı doğrultuda olduğunda gelişim zamanıdır. Bütün girdilerin içinde en kritik olan zamanlamadır.”
Spekülatif bir ofis binası inşa etmek için en iyi zamana karar vermenin gizemli yönteminin, Harris’in çoğunlukla sahnenin arkasında olan rolü gibi, tanımlanması zor.

Hussey, “Onunla ilgili yapılabilecek en iyi tarif, tüm süreci bir arada tutan bir tutkaldır” diyor. “Onun rolü her projede hafifçe değişir, yani genelleme yapmak zordur. Ama piyasada onun deneyimine sahip birini oldukça ender bulabilirsiniz.”
“Onu kaldırıp, hedef alıp, ateş edebilirsiniz. Ona, bugün bu proje için bir mimar bulmak ve işe almak ve yarın planlama otoritesi Kent ‘e gidip önümüzdeki beş yıl boyunca inşa edilmeyecek bir binanın detayları hakkında konuşmak istiyorum diyebilirsiniz. Bu, bizimki gibi bir iş için aşırı derecede değerli.”
Harris’in kapsamlı deneyimi, geliştirme rehberliği alanında ve mimari bir arka planı yok. Mesleki hayatına yetmişlerde bir kiralama acentası olarak başladı. Stuart Lipton ile birlikte bir projede çalışırken, Lipton kendisine bir tasarım takımı görüşmesine katılmasını önerdi.
“Bana çok ilginç gelmişti. Dünya mimarlığının liderlerine sorular sorabiliyordun ve onlar da olumlu cevaplar veriyolardı, çünkü sen mülk sahibinin ne istediğini biliyordun.” diyor. “Binalar hakkında bilgin varsa, müşterinin azami değeri kazanmasına yardımcı olabilirsin. Ama işlerin nasıl yürüdüğünü anlaman gerekiyor.”

Bu, Harris’in etosunun anahtarı ve hiç şüphesiz, firmalarla olan başarısının sırrı. Bazı büyük mimari eserlerle ilişkisi olsa da, onun için kar hanesi önce geliyor. Bina ne kadar iyiyse, kiracılar o ölçüde daha fazla öderler ve sonuçta müteahhit firma daha fazla para kazanır. Firmalar için eski bir aracının tavsiyesinin, tasarıma duyduğu aşkın finansal yargılarını gölgede bırakabileceği eğitimli bir mimardan daha fazla olduğu, açıkça bahsedilmeyen bir çıkarım.
Hissediliyor ki, Harris, bu tuzağa asla düşmez. Ama iyi mimarlık maddi olarak geri dönerken, Harris onu aramaya devam edecek – ve bu kent için yalnızca iyi bir haber olabilir.