İstanbul'un 50 yıl sonrası yeniden planlanırken, kentte oluşturulacak 'yeni merkezler', dünyaca ünlü mimarlara teslim ediliyor. Yeni kent merkezleri yedi yıldızlı oteller, Venedik'teki gibi su kanalları, lüks tatil köyleri, dev gösteri merkezleri ve büyük marinalarla donatılacak.
İstanbul üç merkeze ayrılıyor: Tarihi merkez Eminönü-Taksim hattının yanı sıra doğu yakasında Kartal, batı yakasında Basın Ekpres Bölgesi olmak üzere toplam 4.5-5 milyon nüfuslu iki yeni kent merkezine göre dizayn ediliyor. İstanbul Stratejik Planı'yla bu bölgelerde yaşayanların kent merkezine ticari, sosyal, eğitim, sağlık ve bürokrasi bağımlılığının kaldırılması amaçlanıyor. Kartal ve Basın Ekspres Bölgesi içindeki Küçükçekmece alt bölgesi dönüşüm projelerinde ilk adım bugün atılacak.
Uluslararası jüri, dünyaca ünlü altı mimarın hazırladığı eserlerden ikisini seçerek 15 yıla yayılacak dönüşüm projesini başlatacak.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Metropoliten Planlama ve Kentsel Tasarım Merkezi'nin (İMP) projesinde, yeni imar ve ulaşım planları da var. Eminönü, Taksim, Maslak, Levent gibi mevcut kent merkezi yükünü azaltmak için İstanbul, doğu ve batı yakası olarak iki bölgeye ayrılıyor. Böylece iki yaka arasında ticaret, sanayi, kültür, yönetim, konut ve rekreasyon alanlarındaki büyük dengesizliklerden kaynaklanan, tarihi çevre ile Boğaz kıyılarındaki yapılaşma ve trafik sorunu aşılmaya çalışılacak.
Uluslararası jüri
Dönüşüm projelerinden ilk ikisi olan Kartal Merkez Alanı ile Küçükçekmece İç-Dış Kumsal Bölgesi, eşzamanlı olarak bu yıl sonunda hayata geçirilecek. Hemen ardından doğu kısmındaki İstanbul Haydarpaşa Liman Projesi için uluslararası yarışma yapılacak.
Kartal Alt Merkez ve Kartal-Pendik Kıyı Kesimi Kentsel Dönüşüm Projesi için Zaha Hadid, Massimiliano Fuksas ve Kisho Kurokawa; Küçükçekmece-Avcılar İç-Dış Kumsal Alanı Kentsel Tasarım Projesi için ise Kengo Kuma, Ken Yeang ve Winy Maas'ın projesi hazır.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, Ağa Han Mimarlık Ödülü Genel Sekreteri Suha Özkan, İMP Başkanı Prof. Hüseyin Kaptan, New York City College Kentsel Tasarım Fakültesi Dekanı Prof. Michael Sorkin, Bangkok'dan kentsel tasarımcı Prof. Dr. Sumet Jumsai, Barcelona'dan kentsel tasarımcı Elias Torres Tur ve Yıldız Teknik Üniversitesi'nden Prof. Dr. Necati İnceoğlu'ndan oluşan değerlendirme kurulu, Kartal ve Küçükçekmece için bu altı projeden birer adet seçecek.
Dün mimarları dinleyen jüri, bugün uygulanacak projeyi açıklayacak. Projeler bir ay İMP'nin Tepebaşı bürosunda sergilenecek.
'İki bölge ve üç merkez'
İMP Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Kaptan: Kartal'da 2.5 milyon nüfusa hitap edecek yeni kent merkezi oluşturuyoruz. Yüzlerce sanayi tesisiyle konuştuk, tüm fabrikalar taşınacak ve hizmet sektörüne dönüşecek. Batı yakasındaki yeni kent merkezi Basın-Ekspres Yolu çevresi olacak.
Resmi birimlerden ticaret ve yeni konut alanlarına, hastane ve eğitim kurumlarına kadar her unsur yer alacak. Cumhuriyet meydanları, festival alanları, kültürel, sosyal, spor merkezleri olacak. Yeni merkezdekilerin eski merkeze gitmesi gerekmeyecek. İki yaka arasında yolculuk azalınca, Boğaz köprüleri veya diğer yollar üzerindeki trafik, tarihi kent merkezinde yapılaşma baskısı da azalacak. Projelerin hayata geçirilmesi için mülkiyet sorunları kentsel dönüşüm yasasıyla çözülecek. Ancak kimse dışlanmayacak.
Uluslararası ödüllü mimarlar
Projeye Türk mimarların da davet etmek istendiğini ancak isimlerde uzlaşılamadığını belirten belediye yetkilileri, ünlü mimarların imzasıyla prestij ve proje finansmanında da kolaylık sağlanacağını savundu. İşte çok sayıda uluslararası ödül sahibi altı mimar:
Zaha Hadid: Pritzker Mimarlık Ödülü'nü kazanan ilk kadın mimar Hadid, 'kentsel tasarım sınırlarını zorlamasıyla' tanınıyor. Projeleri arasında Leipzig'de BMW binası, Wolfsburg'da Bilim Merkezi, Roma'da Ulusal Çağdaş Sanatlar Merkezi, İspanya-Bilbao için master plan, Tayvan'da Guggenheim Müzesi, Napoli yakınlarında hızlı tren istasyonu var.
Massimiliano Fuksas: Litvanya asıllı Fuksas, varoş bölgelerine ilişkin kentsel dönüşüm çalışmalarıyla tanınıyor. Eserleri arasında Strasbourg ve Amiens'te konser salonları, Milano'da yeni Ticaret Merkezi, Roma'da İtalya Kongre Merkezi, Viyana'da ikiz kuleler, Cenevre'de Nation Meydanı kentsel tasarımı ve Şanghay'da 4 milyon metrekare alandaki Uluslararası Ticaret Merkezi sayılabilir.
Kişo Kurokawa: Yapılarını 'canlı varlık gibi tasarlamasıyla' anılıyor. Japonya'da Ulusal Etnoloji Müzesi, Berlin'de Japon-Alman Merkezi, Pekin'de Çin-Japon Gençlik Merkezi, Singapur'da Cumhuriyet Plaza, Kuala Lumpur Uluslararası Havaalanı ve Amsterdam'da Van Gogh Müzesi yeni kanadı sayılabilir.
Kengo Kuma: Yapılarında 'gökkuşağı' etkisi yaratan metal, ahşap, bambu, cam, plastik, kâğıt yüzeyler ve yeni teknolojiler kullanıyor. Keio Üniversitesi'nde Çağdaş Japon mimarlık teorisi dersleri veriyor. Konut, müze ve kamu binaları bulunan Kuma'nın eserleri arasında Tokyo Suntory Merkezi, LVMH Grubu Japonya Genel Merkezi binası ve Kodan Apartmanları var.
Ken Yeang: 'Ekolojik sürdürülebilir tasarım' kavramını öne çıkaran Malezyalı Yeang, yüksek binalara düşük enerjili çözümleriyle tanınıyor. Prinz Claus Ödülü (Hollanda), Ağa Han Mimarlık Ödülü (Cenevre), Avustralya Kraliyet Enstitüsü gibi çok sayıda ödülü bulunuyor.
MVRDV Mimarlık: Yüksek nüfus yoğunluklu alan çalışmalarıyla tanınan Winy Maas öncülüğündeki Hollandalı mimarlık ofisi, Amsterdam, Haag, Viyana ve Madrid'de kentsel tasarım ve konut projeleriyle tanındı.
Projeler çok renkli
Altı mimarın projelerinde yok yok: Benzerlerine Paris'te rastlanan parklardan Venedik'i andıran su kanallarına...
Kartal ve Pendik ilçelerinde 555 hektar alana yayılan dönüşüm projesiyle, yüzlerce fabrikalık sanayi alanı kent dışına taşınarak, hizmet sektörü ve konut alanlarının yoğunlaştığı yeni bir yerleşim merkezi oluşturulacak. E-5 ve E-6 ile Kurtköy Havalimanı bağlantıları güçlendirilecek. Yeni liman, Kadıköy-Kartal hafif metrosu ve Marmaray'la tarihi kent merkezi bağlantısı sağlanacak.
Gecekondulaşma ve hızlı nüfus artışı nedeniyle ciddi çevre sorunları yaşayan Küçükçekmece Gölü çevresindeyse yapılar kaldırılarak, İstanbul'un zengin faunasının sergilendiği bir sayfiye alanı oluşturulacak. Gezinti alanları, kamusal açık alanlar, sosyal-kültürel tesisler, uluslararası turizm ve konaklama tesisleri, marina, spor ve dinlenme alanlarının yapılacağı projeyle, bölgede deprem riskli konutların yenilenmesi sağlanacak. Küçükçekmece, Avcılar ve Bakırköy belediyeleri sınırlarında 180 bin hektarlık alan, E-5 ve E-6 karayolları ile Atatürk Havaalanı'nın yanı sıra metroyla Taksim aksına da bağlanacak.
Yeang'ın Küçükçekmece için hazırladığı dönüşüm projesinde yedi ve beş yıldızlı oteller, 800 yatlık marina, akvaryum, Venedik'i andıran su kanalları, sahil şeridinde yeşil çevre kuşağı, karayolu ve motorlu araçların yer altına alınması var. Kurokawa'nın Kartal projesinde turist köyleri, en az 30 m. derinliğinde göl ve su kanalları, sahilde 60-120 m. yüksekliğinde 20 blok, benzerleri Roma, Paris, Tokyo'da yapılan gösteri merkezleri ve parklar yer alıyor.
Hadid'in Kartal için hazırladığı projede ise 'topografyaya göre kent planı uygulaması'na gidiliyor. Yapılar çevreyle bağlantılı yükseltilere dönüştürülüyor. Fuksas'ın Kartal projesindeyse, kıyı şeridinde marina ve otel komplekslerinin yanı sıra 'Summer Night City' gibi merkezler dikkati çekiyor.
Türk mimar kızgın...
Türk mimarlar projelerin yabancılara hazırlatılmasına ve kendilerinden görüş alınmamasına tepkili.
Türk Serbest Mimarlar Derneği (SMD) Eski Başkanı Umut İnal: Ulusal yarar için yabancı mimarların görüşlerinin alınmasının kuşkusuz faydalı. Fakat ulusal bir çalışma olması için Türk mimarların da bu proje içinde olması gerekir. Türkiye'de bir yapılanma söz konusu olacak ama Türk mimarlar devrede olmayacak; bu, kabul edilemez.
Yabancı mimarların projelerinin seçilmesi belki bir ön çalışmadır. Daha sonra biz de kendi ülkemiz için kendi fikirlerimizi söyleyebiliriz.
Serbest Mimarlar Derneği İstanbul Bürosu Başkanı Cafer Bozkurt: İstanbul'la ilgili büyük yapılanma planında bizim de görüşlerimizin alınmasını isterdik. 36 bin mimarın olduğu ülkemizde, ülkemizle ilgili bir çalışmada, Türk mimarların bu işin içinde olmaması kabul edilemez.
Ben çalışma komisyonunun içindeyim ama bir türlü derdimizi anlatamadım. Maalesef bize verilen bilgi de 'Başkan Türk mimar istemiyor' oldu.
Türk mimarların bu işe ücret almadan katılmasını isteyen başkan, yabancı mimarlara, mimar başına 70 bin dolar veriyor.
Takip
Bütün yorumları forumda okuyun!Bütün yorumları forumda okuyun!