İstanbul’un tarihî semti Süleymaniye, UNESCO’nun şehri dünya mirası listesinden çıkarma tehdidinden sonra kurtarılmaya karar verildi. 10 yılda çıkarılamayan koruma imar planı kısa sürede tamamlandı. Kurtarma operasyonu mayısta başlayacak.
Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerini temsil ederken çevresi depo, atölye ve imalathane, bekar odası ve otoparklarla sarılan Süleymaniye çöküntü durumundan kurtuluyor. Denizden başlayıp kıvrıla büküle tepelere doğru uzanan, doruğu Süleymaniye Külliyesi’yle taçlanan semt aslına uygun olarak yeniden inşa edilecek. Çelik iskeletli, depreme dayanıklı ahşap yapılar, cumbasıyla, kapısıyla, motifleriyle eski Osmanlı konutlarını yansıtacak. Dokuyu bozan beton yapıların yıkımları en geç mayıs ayının ortasında başlayacak. Çalışmaları Kültür Bakanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü, İstanbul Valiliği ve İl Özel İdaresi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) yürütüyor. 1985 yılında ‘Dünya Mirası Listesi’ne alınan Süleymaniye, 1995 yılında tarihi ve kültürel öneminden dolayı sit alanı ilan edildi. Ancak 6 ayda çıkması gereken koruma imar planları 10 yılda hazırlandı.
Büyükşehir Belediyesi İmar Komisyonu Üyesi Ulvi Günpınar, bu uzun zaman diliminde eski ve tescilli eserlerin çürümeye yüz tuttuğunu belirtiyor. Süleymaniye’de bin 848 binadan sadece 310’u iyi durumda. 600’ü onarımla kurtarılmayı bekliyor. 515’inin ise acilen ağır bakıma alınması gerekiyor. Bu binalardan 382’si yıkılıp yeniden inşa edilerek kurtarılabilecek kadar ağır hasarlı. Son beş yılda 14 bina restore edildi; ama aynı süre içinde 28 bina yandı ya da çeşitli sebeplerle çöktü. Sahipsiz, kamu kurumuna ait ya da sahiplerince terk edilmiş binalarda çıkan yangın sayısı son iki yılda yüzde 21’den yüzde 72’ye yükseldi. Eminönü Belediye Başkanı Nevzat Er’in söylediğine göre de Süleymaniye’deki yapı stokunun yüzde 28’i yıkılmış ya da metruk.
Süleymaniye’nin eskiden konut alanı olduğunu ve aslına uygun yapılacağını ifade eden Günpınar, otopark haline getirilen alanların, kayıp eserlerin belirlendiğini söylüyor. Bölgede bin 500’ü aşkın kayıp eser bulunuyor. “Eski hali camiyse cami, çeşmeyse çeşme, sübyan mektebiyse sübyan mektebi olacak.” diyen Günpınar, çalışmaların da internet sitesinden takip edilebileceğini kaydediyor. UNESCO’nun Süleymaniye’yi, ‘Dünya Mirası Listesi’ne aldığını ve bu listeden çıkarılma tehdidiyle karşı karşıya kaldığını hatırlatan Günpınar, planlarını UNESCO’ya bildireceklerini de dile getiriyor.
Çalışmalar, parsellerin asli hüviyetini bozmadan, malzemeden fedakarlık yapmadan yürütülecek. Zenginle fakirin komşuluk yaptığı, çocuklarının birlikte oynadığı mahallelerin yapısı değişmeden aslına bürünecek. Kiminin evi büyük, kimininki küçük olacak. Bu bölgeyi cazibe merkezi haline getirmek ve kimi yerleştireceğimize karar vermek için sosyolog, tarihçiler ve araştırma birimleri çalışma yapıyor. Süleymaniye’de yapılacak konutlara büyükşehrin, valiliğin, İstanbul Üniversitesi’nin lojmanlarının getirilmesi, kullanım alanlarının oluşturulması, kitaplıklar, toplantı alanları ve vakıf merkezlerinin yer alması planlanıyor. Proje gereği mahallelerin kasabı, bakkalı, manavı, yoğurtçusu, sütçüsü de semtleri yaşatacak. Süleymaniye Kentsel Dönüşüm Projesi’ni Kiptaş yürütüyor. Kiptaş, Süleymaniye’de yaşamı yeniden canlandırmak için bugüne kadar 101 bina satın aldı. Aslına uygun olarak yapılacak konutlar iskana da açılacak.
Pilot bölge Süleymaniye’deki bin 500’ü aşkın yapıdan sonra Zeyrek, Cankurtaran, Ayvansaray, Yedikule, Kumkapı, Fener-Balat, Eyüpsultan, Beyoğlu, Üsküdar ve Boğaz’a sahili olan yerler plan ve program dahilinde 10 bine yakın konut yeniden yapılacak. İmar planına göre koruma bölgesi dışında kalan Gedikpaşa ve Laleli gibi semtlerde eski eser sayılmayan binaları İBB desteğiyle Eminönü Belediyesi tanzim edecek.
Büyükşehir Belediyesi, projelerini mimarların, sosyologların, plancıların yer aldığı ‘Müze Kent’ adlı birimde yürütüyor. Kentsel tasarım projelerinin bittiğini, mülkiyet problemlerini çözmeye başladıklarını kaydeden Günpınar, yeni çıkan kanunların kendilerine kolaylık sağladığını belirtti.
Takip