Türkiye'yi dünyaya tanıtan hemen tüm sunumlarda ''mimari'' si var. Anıtsal yapılardan eski kent dokularına, antik yerleşmelerden yalılara, konaklara, yayla evlerine kadar Anadolu'nun hemen tüm mimarlık birikimleri turizm afişlerinin, broşürlerinin ve her türlü tanıtım filmlerinin neredeyse ''yegâne'' malzemeleri...
Bir de elbette ki doğal güzelliklerimiz , koylar, kıyılar, göller, dağlar, nehirler ve ormanlarımız ...
İşte bu zenginliğin geleceğe taşınmasını tartışmak üzere temmuzda İstanbul 'da yapılacak ''Dünya Mimarlık Kongresi'' hazırlıkları için hükümet ve devlet hâlâ oralı bile değilken, aynı zenginliği talan ederek ormana ve su havzasına konuşlanan Formula-1 için sağlanmadık olanak kalmadı...
Doğanın ve kültürün ''yok edilmediği'' bir kentleşme politikasına hasret kalan Türkiye'ye esin kaynağı olacak bir uluslararası buluşmaya ilgisiz kalanlar, hiçbir soruna çözüm içermeyen otomobil yarışlarına devletin kesesini sonuna kadar açmış durumdalar...
'Kent' umurlarında değil..
Uluslararası Mimarlar Birliği 'nin her 3 yılda bir farklı ülkede düzenlediği Dünya Mimarlık Kongreleri için bu kez Türkiye'nin seçilmesindeki önemli nedenler arasında ''kültür ve çevre zenginliklerimiz'' yer alıyor... 100'den fazla ülkeden binlerce mimarı İstanbul'a çeken ise bu zenginliklerin tahribatına karşı ''uluslararası dayanışma'' çağrımızdı.
Mimarlar Odası, 2005 buluşması için aday kentlerin yarıştığı 1999'daki Pekin kongresinde dünya mimarlarına demişti ki; ''Anadolu'nun mimari ve doğal mirası tüm insanlığındır. Gelin, kentlerimizin ortak geleceğini tarihle iç içe tartışalım...''
İşte bu çağrıya ilgi göstererek ''kimliksiz kentleşme'' sorunlarımızı da paylaşmak üzere temmuzda İstanbul'a gelecek hemen tüm ülkelerden mimarlar için, ''muhafazakâr'' iktidar hâlâ bir ''aferin'' bile demezken, Formula-1'le önce ormanımızın yağmalanmasına ve su havzalarımızdaki nâzım planlara aykırı rant yapılaşmasına açıkça göz yumuldu. Şimdi de aynı talana milyonlarca dolarlık ''teşvik'' ler yağdırılıyor...
Dünya Mimarlık Kongresi'nin yapılacağı kamuya ait toplantı ve etkinlik mekânlarına ''kural böyle'' denerek milyarlarca lira kira paraları istenirken, Formula'daki para kazanma tesislerinin imara yasak alanlardaki ''kuralsız'' inşaatlarına törenlerle temel atıldı...
Yine Dünya Mimarlık Zirvesi'nin yapılacağı Taşkışla'yla Lütfi Kırdar arasındaki ''Kongre Vadisi'' ni düzenleme yarışmasına Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca Başbakanlık Tanıtma Fonu 'ndan istenen 100 bin dolar için bile ''ödenek yok'' denirken, aynı Başbakanlık kaynaklarından Formula-1'i düzenleyen FAO şirketinin patronu Bay Ecclestone 'ye 13.5 milyon dolar , hem de nakit olarak ''avans'' ödendiği ortaya çıktı..
Beyefendinin de nakde ihtiyacı olmamalı ki, bu parayla hemen Tuzla'daki tersanelerde özel bir ''yat'' yaptırmaya başlamış!
Son haberlere göre yaklaşık ''150 milyon dolar'' a malolacak Formula-1 için hükümet ve devlet neredeyse hemen tüm masrafları üstleniyor. Yine FAO'ya ''25 milyon dolar'' lık teminatla birlikte, bilet gelirlerinin yüzde 45'i, diğer gelirlerin yarısı, sponsorlukların yüzde 25'i ödenecek. Sadece televizyon yayın hakkından ise ''4 milyon dolar'' veriliyor... (Vatan- 21.05.2005)
Buna karşılık, toplam bütçesi sadece 3 milyon dolar olan Dünya Mimarlık Kongresi'nden ise neredeyse ''üste para'' isteniyor... Tüm ülkelerden mimarların ''mimarlık tarihi ülkesi'' nde toplanarak, kültürü ve doğayı gözetecek bir kentleşmenin evrensel politikalarını belirlemelerini desteklemek bir yana, zorluk bile çıkarıyorlar...
Sorun 'parasızlık' değil
''Formula'' ile ''mimarlık'' a karşı bu ''davranış farklılıkları'' nı geleceğin tarihçileri nasıl değerlendirirler bilemeyiz. Ancak bu kıyaslama açıkça gösteriyor ki, Türkiye'yi yönetenlerin kültür ve uygarlık değerlerine karşı duyarsızlıklarındaki temel neden ''parasız'' lık değil, başka bir şeyden yoksunluk...
Bunun tanımını yapmak ise basın ahlak yasası sınırlarını zorlayacağından, değerlendirmeyi okurlara bırakıyorum.
Dünya Mimarlık Kongresi'ne işte bu koşullarda ve ''bu anlayışa rağmen'' ev sahipliği yapıyoruz...