İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Tekfur Sarayı’nı “yeniden canlandırmak ve işlevlendirmek” için ihale etmesiyle birlikte belediyenin restorasyon projeleriyle ilgili sorular tekrar gündeme geldi. İşi alan müteahhitin şartnamenin gerekliliklerini yerine getirmesinin restorasyonun “doğru” olması için yeterli olup olmadığı ve restorasyon projeleri için gerekli bilginin belediyeden ve müteahhitten bağımsız olarak projeye neden katılamadığı tartışılıyor.
Korhan Gümüş’ün yeniden gündeme gelen bu konu için örnek verdiği İstanbul Surları’nın restorasyonu ve Tekfur Sarayı’nda yapılabilecekler restorasyon projelerinde birşeylerin korunmadığını aksine yıkıldığını çok iyi açıklıyor;
“Bugüne kadar İstanbul'un surlarının nasıl yok edildiği ortada. Sorun müteahhitte değil, bilgi üretiminde (yani süreci yönlendirecek bilginin üretiminde) bağımsız bir kurum olmamasında. Profesyonellikle ilgili en basit yöntemler dahi ihmal ediliyor.”
ve devam ediyor;
“Bu yapı Bizans imparatorlarının son güne (29 Mayıs 1453) kadar içinde oturdukları bir yapı. Dünyada eşi benzeri yok. Bugüne kadar ayakta kalabilmiş olmasının nedeni, geçmişte böylesine bir “restorasyon” geçirmemiş olması.”
Belediye neleri koruyor?
Restorasyon projelerinde diğer kültürleri baskın kültürün içinde eritme yaklaşımıyla “koruma” kavramının birleşmesi sonucunda yapıların çok büyük bölümü de yok olup gidiyor. Restorasyon projelerinde çok kültürlü bir yaklaşımın olması gerektiğini ve korumacılığın taklit bina yapmak olmadığını vurgulayan Gümüş, tehlikede olan yerlere dikkat çekiyor;
“Güncel mimarlık bilgisi her şeyden önce korumacılık adı verilen taklit binalar yapılmasını değil, çok kültürlü bir yaklaşımı gerektiriyor. Ötekini, kendisinden farklı olanı sürekli kendi homojen dünyasına eklemeye çalışan bir yaklaşım söz konusu. Daha şimdiden yakın zamanlarda yapılan ‘restorasyon’ uygulamaları ile çevresindeki bir çok bölüm yok edildi. Şimdi sıra bugüne kadar ayakta kalabilmiş olan cephe duvarlarında. Bu duvarlar Bizans mimarisinin en ilgi çekici pişmiş toprak/taş kombinasyonlarından oluşan yapı teknolojisi örneği olarak ve özgün halleriyle ayakta duruyorlar.
Bugün İBB halk istediği için bu yapıları onarmaya, kullanıma açmaya çalışmıyor. Böyle bir talep yok. Yönetim hizmet üreticilerinin karar verici hale geldiği kapalı bir katılım biçimi ile bu kararları alıyor. Bu koruma sorunsalının nasıl kavramsallaştırma sürecinden bağımsız bir bilgiyi dışladığını, sembolik alanda kurmaya çalıştığı kurmaca mekanın nasıl bir ideolojiye dönüştüğünü görmek zorundayız.”
Belediye İçin Neler Değerli?
Korhan Gümüş, Gehry'den hizmet almak isteyen İBB'nin diğer tarafta İstanbul'daki bin misli değerli, ilgi çekici yapıları nasıl algılayamadığına dikkat çekiyor ve mimarlığın ister tarihi olsun, ister yeni yapı, böyle bir kopyalamacılık ile çeliştiğini belirtiyor.
Korhan Gümüş Tekfur Sarayı özelinde yapılabilecekleri şöyle sıralıyor;
1. Bağımsız uzmanlık kurumları yapıyı bir tarihsel doküman olarak araştırmaya çağrılmalı. Yeni teknikler kullanılarak, zeminde henüz kazı yapılmamış alanlardaki kalıntıların yerleri belirlenmeli.
2. Sanal ortamda bu belgeleme çalışması, projenin parçası olmalı. Tekfur Sarayı tanıtımında bu belgeleme profesyonel biçimde hazırlanarak kullanılmalı.
3. Araştırma çalışmaları mutlaka workshoplar ile birlikte yürümeli.
4. Uluslararası araştırma kurumları ile işbirliği yapılmalı.
5. Bağımsız bir kurul oluşturularak, bütün proje bu kurul tarafından yönetilmeli.
6. Yapılan araştırmalar sonucunda kurul konsolidasyon, konservasyon, kazı, temizlik ihtiyacı belirlenmeli. Bu yapılmadan hiçbir ihale yapılmamalı.
Bütün yorumları forumda okuyun!Bütün yorumları forumda okuyun!