Geçtiğimiz hafta AKM’nin yıkılacağı yönündeki söylentiler üzerine, AKM'nin mimarı Hayati Tabanlıoğlu'nun oğlu Mimar Murat Tabanlıoğlu Arkitera.com’a rahatlatıcı açıklamalarda bulunmuş ve binanın yıkılmasının söz konusu olmadığını, hazırlanacak yenileme projesi ile yapının ana karakteri korunurken, çok daha iyi işler hale getirileceğini ifade etmişti.
Bundan bir hafta sonra bu kez Turizm ve Kültür Bakanı Atilla Koç, İstanbul Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı'nda dün verdiği demeçte şaşırtıcı açıklamalarda bulundu. Koç; AKM’yi yıkıp yeniden yapacaklarını belirtti ve ekledi: " İnşallah karşı çıkan olmaz."
Bu açıklama mimarlık camiasında büyük tepki ile karşılanırken, Murat Tabanlıoğlu, basına yaptığı açıklamada; olayı 'yanlış anlaşılma' olarak değerlendirdi ve binanın yıkılmayacağını, restore edileceğini belirtti.
AKM’nin geleceği belirsizliğini korurken, Arkitera.com’da konu ile ilgili olarak Korhan Gümüş’ün ve Uğur Tanyeli’nin görüşlerine yer verdik.
Korhan Gümüş: “Bina ve mimarlık üzerine değil bu bina ile başlayan tartışmaların kültürün oynayacağı rol üzerine odaklanması gerekiyor.”
Bence binanın programlanmasının ve işletme modelinin sürekli gözden geçirilmesi lazım. Sadece mimari bir proje olarak değerlendirilmemesi lazım. Aynı zamanda burada yer olacak olan kültür programlarının, güncel sanat projelerinin tamamen profesyonel bir biçimde düzenlenmesi lazım. Sadece mimarlık boyutuna indirgersek sadece sonucu görmüş oluruz. Örneğin Pompidou Kültür Merkezi’ndeki işletme kendi özerk yönetim birimlerinden oluşur. Bunu ve sosyal mekanı tartışmadan sadece fiziksel mekanı rehabilite etmek doğru değildir. Tartışmanın bu açıdan kısır kaldığını düşünüyorum.
Burada kötü bir yönetim olduğu söylenebilir, üstüne üstlük çok resmiyetçi bir yaklaşımı var. Bu şekilde dünyanın en iyi binasını da yapsalar işlemez. Bu bina şu anda çok başka bir amaca hizmet edebilir ve bir kuruş bile harcanmadan insanlara çok şey katabilir. Dolayısıyla yanlış yere odaklanıyorlar diyebilirim. Bina ve mimarlık üzerine değil bu bina ile başlayan tartışmaların kültürün oynayacağı rol üzerine odaklanması gerekiyor.
Uğur Tanyeli: “Kültürel üretkenliği olmayan bir ülkenin sürekli kültür merkezi yapması kadar yanlış ne olabilir? Binalar kültür üretmez, sadece onun mekanını oluştururlar.”
Hayatımda bundan saçma birşey duymadığımı söyleyebilirim. Dünyanın hiçbir yerinde bu büyüklükte, bu kadar masraflı yapıları inşaatının üzerinden daha elli yıl geçmeden yıkmazlar çünkü bunların teknik donatıları, hele ki bu türden bir opera binasının teknik donatısı o kadar pahalıdır ki bina sırf bundan dolayı bile gözden çıkarılmaz, gereği varsa yeni bir tane yapılır. Mevcut yapının yıkılıp yerine yenisinin yapıldığına yeryüzünde tek bir örnek duymadım. Bu kadar yanlış, bu kadar hesapsızca söylenmiş bir sözü tasavvur bile edemiyorum doğrusu. Dünyanın herhangi bir yerinde bunu söyleyen insana kahkahalarla gülerler, ama Türkiye’de gülmek bir yana hepimiz titriyoruz çünkü bu bina gerçekten de yıkılabilir.
Tanımlanabilecek bir sorun varsa o da binanın efektif kullanımı sorunudur. AKM efektif kullanılmıyor ki zaten; yapılmış olan kültür merkezlerinin hiç birini kullanamayan bir ülkede kalkıp da yenisi yapacağım diye eskilerinin yıkılması kadar saçma bir şey olabilir mi? Ankara’da bir kültür merkezi var boş durur, İstanbul’da bahsi geçen AKM yılın altı ayı boş durur, kışın da neredeyse haftada sadece bir gün efektif çalışan bir bina. Belediye çok çeşitli yerlerde bir çok kültür merkezi yaptırdı, bir tanesi Levent’in arka taraflarındadır, yapıldığı günden bu yana bomboş duruyor.
Kültürel üretkenliği olmayan bir ülkenin sürekli kültür merkezi yapması kadar yanlış ne olabilir? Binalar kültür üretmez ki, binalar sadece onun mekanını oluştururlar. Sorun hangi kültürel etkinlikleri nasıl içereceğine karar verilmesi meselesidir. Atatürk Kültür Merkezi’nin yarısı kadar yüz ölçümü olan Paris’teki Beaubourg, aktif bir kültür merkezi olarak çalışıyor. Binanın kabahati mi bu binayı yıkmaya kalkıyorlar? Binalar yapmıyor ki kültürel etkinliği, eğer içine birşey koymazsanız, içindeki her türlü etkinliğin yolunu tıkarsanız, sayısız bürokratik engel koyarsanız, öte yandan bakımını yapmaz eskimiş donatılarını tamamlamazsanız yeni bir kültür merkezi yapıyoruz demek kadar ciddiyetsiz, hesapsız bir şey yoktur.
Hiç tereddütsüz bu hükümetten şimdiye kadar duyduğum en saçma söz olduğunu söyleyebilirim. İhtiyacımız olan yeni kültür merkezleri değil, eskileri bize zaten fersah fersah yetecektir. Sorun eskilerini de kullanacak kadar kültür üretimimizin olmamasıdır.
- AKM’yi Nasıl Bir Gelecek Bekliyor?
- Yaşayan tarih yıkılıyor mu?..
- Türkiye’nin Tescillenmeyen Modern Yapıları
- Docomomo Ulus için harekete geçmeli
Takip
Bütün yorumları forumda okuyun!Bütün yorumları forumda okuyun!