Bugünlerde Dünya’nın en büyük mimarlık firmaları 1.000’den fazla mimara iş olanağı sunuyor. Bu kadar büyük yaratıcı ekipler nasıl oluyor da yaratıcılıklarını kaybetmeden meseleye aynı şekilde bakabiliyorlar? Senior yöneticiler onların bakış açılarını paylaşıyor.
Büyüyen ofislerdeki diş çıkarmaya benzer sancılar bana birkaç sene önce birşey gösterdi. Oldukça genç yaşta kendi ofisini kuran genç bir mimar ile tanışmıştım. Kısa zamanda hem kritik övgüleri hem de harika komisyonları toplamayı başarmıştı. Ofisin yeni çalışanları ile kendi arasında oldukça zor ve hiç de nazik olmayan bir olay ortaya çıktı.
Sorun şuydu: ofis artan iş yükünü hafifletmek için büyümesi gerekiyordu, yeni alacağı elemanların kendinden tecrübeli olması demekti.
Bu endüstri için can sıkıcı bir yönetimsel sorun. Çünkü küresel piyasanın isteklerine karşılık vermek için büyümelerine rağmen romantik bir yan da kalıyor. Bir uluslararası havaalanından diğerine giderken yeni kültürel binaların dahi mimarlar hayalini kuruyor. Kısaca, biz karizmatik, ikonik, kesinlikle şehirle ilgili binalar yapmak istiyoruz.
Bu ayrıca büyük oyuncuların kendileri gibi büyük kurumsal şirketlerin isteklerine cevap verebilmek için masif fakat her zaman da dikkat çekici bina yapmadıkları konusunda bir şüphe olduğu anlamına geliyor. Bir kişinin egosu yerine kolektif sorumluluğa güveniyorlar.
Dünya’nın en büyük mimarlık ve tasarım ofisi Gensler’in yöneticisi Chris Johnson “Biz kesinlikle starmimar yaklaşımını cesaretlendirmiyoruz. Bunun yerine, tasarım aşamasında kendi alanlarında lider olan insanların işbirliğini seviyoruz,” diyor.
Building Design Dünya Mimarlığı Araştırması’nın ilk beşinde olan 4 firma tarafından geliştirilen bu yöntemden öğrenecek çok şeyimiz var. Aedas bu sene bir rapor hazırladı. Ön sayfasında güzel bir soru var: “Dünya’nın dört bir yanında yayılmış 11 ana sektörde faaliyet gösteren 26 ofisteki 1.900 yaratıcı ekip üyesini nasıl bir arada tutarsın?”
Firmanın yöneticisi Peter Oborn’a göre Aedas kendisini “Küresel ama yerel” olarak sunuyor ve “yerel ama küresel” olarak da işleri başarıyor. “Biz, kendi esas pazarımıza dayanıyoruz, uluslararası bağlantılarımızdan kaynak ve uzmanlık alıyoruz,” diye de detaylandırıyor.
Güney Kore Samsung Binası, HOK
HOK’un tasarım yöneticisi Larry Malcic “Biz kesinlikle coğrafi ofislere inanıyoruz,” diyor ve ekliyor “Her bir ofis kendi piyasasında önemli bir oyuncu demek oluyor ve böylece uluslararası ofisi tamamlıyor.
Büyüklük başka önemli bir katkı sağlayıcı. Şu anda 10 farklı HOK ofisinde 300’den fazla çalışan tek bir projede çalışıyor, Malcic’in tanımladığı “bütün bir köyü” tasarlıyor.
Müşteri servisi bütün ana oyuncuların vurguladıkları bir alan. Johnson bir atasözünü hatılatıyor “Biz gerçekten proje yapmıyoruz, biz ilişki yapıyoruz.” “Biz müşteri odaklıyız. Biz müşterilere nasıl olacak diye söylemeyiz, müşterilerin neyi başarmak istediğini dinleriz,” diye de ekliyor.
Her firma dünya çapında kendi “ünlü” sistemini kullanıyor. Her ekip bir proje müdürüne, bir senior tasarımcıya ve teknisyene sahip. “Strüktürün anlamı işle ilgili herşeyi bilen 3 adamımız var demek oluyor. İngiliz sistemi proje mimarıdır” diyor Wiseman.
İçten esas oyuncuların sıkıca tutunması da denebilir, en azından görünüşte ortaklığa sahip olmak. Bu sistemde “Aile” kelimesi sürekli tekrarlanır. Aedas’ın yıllık raporunda sinirli bir çalışanının söylediklerinden alıntı yapılmış. “Aedas’taki ilk iş tecrübemde Londra ve Varşova’daki iş arkadaşlarımla ile Varşova Modern Sanat Müzesi yarışmasına hazırlanıyorduk. Korkularım yeni bir aileden fazlası ile karşılaşacağıma dönüştü.”
HOK’tan Malcic “İşler aile temeline dayanıyor. Dışarıdaki insanları inandırmak zor,” diyor. Gensler’den Johnson ise “Firmada önemli 3 şey vardır: büyük bir tasarım yapın, para kazanın ve eğlenin. Eğer bu şekilde olmazsa, bunu hatırlatırız. Çünkü bu şirketin omurgasıdır,” şeklinde açıklıyor.
Johnson, Gensler’in “Son on yılda olabilecek en iyi yetenekleri işe alarak, alarak yine alarak” yükseldiğine inanıyor. Wiseman “yaratıcı insanların yapacaklarını ancak yaratıcı insanlar yapmak ister,” diyerek konuya açıklık getiriyor. “Onları sakın yönetici yapmayın, çünkü yöneticilerin gri saçları vardır. Tasarımcılar tasarımdan varolur, yöneticiler onlara tasarım yaptırabilmelerinden,” diye de ekliyor.
Gensler’in fazlasıyla merkezi yönetildiğini düşünebilirsiniz. “İletişim için fazlasıyla para harcıyoruz,” diyerek durumu itiraf ediyor. Karmaşık bir yönetim matriksi var. En tepede bir yönetim kurulu var. Sonra senior tasarımcılar/bölgesel tasarım liderleri, ofis, çalışma alanları ve küresel ilişkiler olmak üzere 4 ana grubun komitesi var. Bu gruplar her 2 senede bir değişiyor. “Bu değişim aşağıdan-yukarıya ya da yukarıdan-aşağıya olan bir değişim değil. Yatay ya da diyagonal bir şekilde,” diye açıklıyor Johnson.
Gensler’de, her Pazartesi öğleden sonra her ofisteki liderler ile tele-konferans görüşmesi yapılıyor ve firmanın geri kalanı ile buluşuluyor. Görüşmeler Şangay’dan başlıyor, sonra devam ediyor ve bu yaklaşık 1,5 saat sürüyor. “Bu çok zaman alıyor fakat firmanın başarılı olmasını sağlıyor.”
BD Dünya mimarlık kuralları gereğince, Devasa firmalar daha ne kadar büyüyebilir? sorusu vardı. Bu noktada söyleşi yaptığımız çoğu insan bunu kabul etmediler, utandılar belki de aşikar olduğu için.
“Aedas kendi büyüklüğünden kaygılı değil. Biz genişledik, fakat biz esas olarak müşterilemize değer katmak, yüksek kaliteli çözümler üretmeyi arzuluyoruz. Şu an müşterilerimiz Doğu Avrupa, Orta Doğu, Orta ve Doğu Asya ve Hindistan’da. Bizim modelimiz çok esnek. Sihirli bir numaramız yok,” diyor Oborn.
Malcic’in görüşleri ise: “Biz her zaman büyümek istiyoruz çünkü büyüme canlılık göstergesi. Yeni imkanlar ve yeni yeteneklere bakış açısı veriyor. Fakat bu büyüme sayı olarak büyüme ile ilgili değil. Biz daha iyi iş yapmak istiyoruz.”
Kaçınılmaz şekilde hızla yükselen Gensler’den Johnson, “Her 10 sene için bir iş planı yapıyoruz, 5 sene içinde 10 senelik plana ulaşıyoruz,” diyor.
Kesin olan bir şey var ki büyük küresel firmalar büyük ve küresel mimarlık firmalarını yaratıyor.
Büyük Liste
Building Design Dünya Mimarlığı yıllık araştırmasında ücretli çalışan sayısına göre en büyük mimarlık ofisleri. (Aşağıdaki tabloda ilk 30 verilmiştir, araştırmanın orjinalinde 98 firma yer almaktadır.)
Bütün yorumları forumda okuyun!Bütün yorumları forumda okuyun!