Kültür zenginliklerimizin içerdiği birikimin insanlara aktarılmasında en etkili yerler olan müzeler, kültür turizminin merkezleridir de aynı zamanda. TAÇ Vakfı Eski Başkanı Sevgili Sinan Genim, 16-18 Eylül 1998 tarihinde yapılan 4. Müzecilik Semineri’nde yaptığı konuşmasında müzelerin tarihini ve işlevini bakın nasıl açıklıyor:
“Müze, museum isminin kökeni eski Grekçe “mousa”, Latince “musa” diye adlandırılıp Batı dillerinin hemen hepsine giren esin perisinden gelir. Müze sözcüğünü günümüz anlamı ile Esin Evi - İlham Evi olarak açıklayabiliriz. Görüldüğü gibi müzeler, sözlüklerde yer aldığı veya bizim toplumumuzun çok büyük bir kısmının ve özellikle sorumluluk taşıyan yöneticilerimizin zannettiği gibi bir sürü eşyanın yer aldığı binalar değil, topluma gelecek yaratmak için faydalanılacak birikimlerin topluca bulunduğu, belgelerin toplandığı, toplumsal eğitim ve araştırma kurumlarıdır. Müzelerde tarihin ayak izlerini görürüz.”
Ülkemizin bugün en çok ziyaret edilen müzesi Topkapı Sarayı Müzesi’dir, burası uzun yıllardır liderliği elinden bırakmamıştır. Ziyaretçi trafiği en yüksek müzelerin çoğunluğu Bakanlığa bağlı müzelerdir, çünkü sayıca da fazladırlar. Ancak son dönemde İstanbul Modern başta olmak üzere bir çok özel müzenin açılmasıyla sanata ve özel müzelere olan ilgide büyük artış meydana gelmiştir.
Türkiye’nin ilk özel müzesi 1980’de açılan Vehbi Koç Vakfı Sadberk Hanım Müzesi’dir. Son birkaç yıl içinde İstanbul’da özel sektörün dev isimlerinin girişimiyle açılan İstanbul Modern Sanat Müzesi, Sakıp Sabancı Müzesi, Pera Müzesi, Rahmi M. Koç Sanayi Müzesi, vb. gibi müzeler, dünyaca ünlü sanatçıları konuk eden sergileri ile turistik gezi programlarında yerini bulmuştur. Türkiye, bir müzenin kapısında kuyruk oluşmasına ilk kez Sabancı Müzesi’nde açılan ‘Picasso İstanbul’da’ sergisiyle tanık olmuştur.
Antalya’daki bazı müze ve ören yerlerine ilişkin görüşlerimizi 2007 sezonunun ilk ziyaretini gerçekleştirdikten sonra bu köşeden sizlerle paylaşmıştık. Aspendos Antik Tiyatrosu, Myra ve Perge Antik Kentleri ile kent merkezindeki Arkeoloji Müzesi’yle ilgili önerilerimizi anlatmıştık. Antalya, müze ve ören yeri zengini bir kent olmasına rağmen buralardan hak ettiği payı ne yazık ki yıllardır alamıyor bize göre. Buralardaki hediyelik eşya mağazası, tuvalet, kafeterya ve otopark gibi en temel ihtiyaçlara ilişkin sorunlarla yıllardır mücadele edilmesine rağmen tam anlamıyla çözüm sağlanamıyor. Bakanlığa bağlı müzelerdeki sorunlarla mücadele etmek bu kadar uzun süre alırken özel müzelerin şansı biraz daha yüksek, çünkü finans problemleri olmadığı için sorunlara çözüm bulmak daha kolay.
Antalya’nın özel müzelerinden en büyüğü Suna ve İnan Kıraç-Kaleiçi Müzesi’dir. Burada Suna ve İnan Kıraç koleksiyonundan değişik kültür ve sanat eserleri sergilenmekte, konserler, kültürel etkinlikler düzenlenmektedir. Ancak bu müze tek başına yeterli değildir, Antalya’da özel müze girişimleri ne yazık ki zayıf kalmıştır. Her yıl milyonlarca yabancı turist ağırlayan bir kentin daha fazla müze ve ören yerine sahip olması gerektiğini düşünüyoruz. Öyle ki, buraya gelen turistler gezilecek yerler konusunda kendilerine sunulan geniş yelpazeyi gördüklerinde şaşırmalı; daha fazla tarihi eser ve kültür varlığı görmek için kalış süresini uzatmalı, hatta bir gelen gezilecek yerlerin tümünü gezemediği için tekrar gelme planı yapmalıdır.
Bu anlamda Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından Tarih Vakfı’nın danışmanlığı ve koordinatörlüğünde kurulmakta olan Antalya Kent Müzesi, oldukça güzel bir girişimdir. Bu müzenin bir an önce kapılarını açmasını bekliyor, Antalya’da daha fazla özel müze görmek isteğimizi iletiyoruz. Çünkü kente gelen turistler için oluşturulacak yeni cazibe merkezleri hem turizm gelirlerinin artmasına neden olacak hem de buraya gelen turistlerin profilinin yükselmesine katkıda bulunacaktır.