Guangzhou Opera Evi
Fotoğraflar: Jonathan de Villiers
Hong Kong ve Macao'ya olan dikkat çekici uzaklığa rağmen Guangzhou, Çin'in yabancılara kapılarını açmasının ardından, yatırım ve turizm merkezi haline geldi. Bir tür üretim santrali olarak bilinen Guangzhou, gangsterleri ve gizli karanlık anlaşmalarıyla ünlü. Bunun sonucu olarak, Guangzhou Belediyesi, şişkin cüzdanlarına uygun yeni bir yüz arıyor. Yeni master plan, kent merkezindeki ticari bölgenin kökünü kazıyarak, finans, konut, ticaret ve kültür alanları arasında bir aks yaratmayı amaçlıyor. Çin Komünist Partisi, projenin önemini yansıtmak için sanatın medenileştiren etkisinden faydalanarak, bu yeni kültür alanını taçlandıracak Guangzhou Opera Binası projesini sundu.
Guangzhou, maddi heveslerini karşılamak üzere bir kültür mabedi istiyordu. Bu amaçla Zaha Hadid 1.800 kişilik, yanında çok amaçlı bir salonun da yer aldığı bir opera binası projesi hazırladı. "Batı'daki orkestralara özel olarak tasarlanan opera binalarının aksine, Çin'deki proje hükümetin desteğiyle yürüyor" diyen projenin tasarım ekibinden mimar Simon Yu ekliyor: "Guangzhou henüz kendi orkestrasına ya da opera şirketine sahip değil, bu yüzden opera binasının ziyarete gelecek şirketlerin ilgisini çekecek özellikte olmasını istiyoruz." Tasarımda çok yönlü mekanik sahnesiyle 400 kişilik çok amaçlı salon, kayıt stüdyosu ve opera, bale ve orkestra için prova odaları olması amaçlanıyor. Zaha Hadid'in "İki Çakıl Taşı" olarak bilinen ikiz strüktürünün altında, Pearl Nehri manzarası yönünde dükkanlar, kütüphaneler, konferans salonları ve kafeteryalar yer alacak. Burası, bölgenin yakıcı güneşinden ve sık sağanak yağmurlarından korunan, Çin operası hakkında bilgi edinilen bir yer olacak. Ayrıca sürdürülebilirlik için, tüm salonun havalandırması her koltuğun altında bir havalandırma sistemi ile çözülerek, enerji tasarrufu sağlanacak.
Yeni opera binası, alüminyum panellerin ve çelik kafesin üzerini örten, siyah granit ve camdan oluşan bir kabukla kaplanacak. Diğer çok amaçlı yapı ise aradaki zıtlığı vurgulamak amacıyla tamamen beyaz olacak. Hükümet iki yapının da birer çakıl taşı gibi görünmesi için, beyaz graniti Çin'in güneydoğusundaki Fujian'dan, siyah graniti ise batıdaki Sichuan'dan satın aldı. Dış cephenin açılarının içeriye yansıması sayesinde yüzeyi takip eden çizgiler dinamik bir alan yaratacak.
Kanton operası batı operasından farklıdır: Sesten çok görsellik odaklıdır. Bu yüzden tasarım ekibinin akustik kadar mükemmel görüş açıları da yaratması gerekiyor. Bu iş için görevlendirilen Marshall Day Akustik firması, klasik at nalı formundan kaçınarak, müziğin dalgalar halinde her yere ulaşabileceği, asimetrik bir ayakkabı kutusu formunu tercih etti.
Guangzhou Belediyesi, opera binasının 2010 Asya Oyunları'na yetişmesini istiyor. Yu ise, bu yılın sonunda açılışın gerçekleşeceğine inanıyor. Ancak geçtiğimiz günlerde ciddi bir yangın geçiren inşaatın bu yılın sonuna yetişip yetişemeyeceği merak konusu.
Peki aryaların yankıları bu sınır şehrinin keskin hatlarını yumuşatabilecek mi? Guangzhou buna tamamen inanıyor.
Yangshan Limanı
Çin ekonomisinin büyük imalat kası, ülkenin yeni alışveriş merkezleri ile değil, ürünleri ülke içinde ve ülke dışına pompalamakla yükümlü alt yapı ile en iyi şekilde kanıtlanır. Nanjing, Wuhan ve Chongqing şehirlerini içeren Yangtze Nehir Delta Bölgesi'ni besleyen tedarik damarları, Yangshan Limanı'nın yapımı ile modern döneme taşınıyor.
Yılda 22 m TEU (6 metrelik kargo konteyner dengi) kapasitesi ile, Shanghai güneydoğu sahilinden 30 km uzakta olan Hangzhou Körfezi'nde yaşam olmayan iki adada yapılan liman, Asya'nın en büyük yükleme konteyner limanı olma yolunda. Projenin ilk fazı 2005'te tamamlanmıştı. Son fazının ise 2020'de tamamlanması planlanıyor. Makina nüfusunun, insan nüfusunu geçtiği ada, üstüste yığılmış konteyner ve vinçlerle kabuk tutmuş durumda.
Özel ve hükümet sahipli şirketler konsorsiyumu ile geliri sağlanan Yangshan Deep Water Port, 12 milyar Dolar'a mal olacak (karşılaştırmak gerekirse, Dünya Finans Merkezi 1 milyar Dolar'a mal olmuştu). Yeni nesil konteyner gemilerinin derinlik şartları limanın Hangzhou Körfezi'nden 17 mil uzakta inşa edilmesini gerektirdi. Bu potansiyel lojistik engel, basit olmasına rağmen göz kamaştırıcı bir şekilde çözüldü: İki buçuk yıllık inşaat süreci sonrası, 32,5km'lik uzun Donghai Köprüsü (altı şeritlik süper strüktür) 2005 yılında tamamlandı.
Yangshan kompleksi uzun yıllar boyunca bitmeyecek ve gelişen ana plan, tamamen yeni bir kentsel bölgeyi, Lingang New City'i iyimserlikle gerektiriyor. Eleştirmenler, yapay ada ve dünyanın en büyük ikinci deniz köprüsünden oluşan pahalı kombinasyonun, ticaretin kolayca akmasını sağlayacak en iyi çözüm olmadığını düşünse de, limanın en önemli müşterisi olan Çin hükümeti bu mükemmel projeyi yakın gelecekte terketmeyecek gibi görünüyor.
Guangzhou TV Kulesi
Çin basını tarafından "Bayan Çorabı" ve "Top Model" olarak anılan 610 metre yüksekliğindeki Guangzhou TV Kulesi, Hollandalı mimarlık ofisi Information Based Architecture (IBA) tarafından tasarlanmış. Binanın tasarımı, IBA'nın tasarım ilkeleri arasında da yer alan, mimarlığı "düşünce tarzındaki dönüşümleri" ve "yeni teknolojiler"i kombine ederek ortaya koymaya dayanıyor.
Kule, tamamlandığında dünyanın en yüksek binaları arasında da yerini alacak. Kule dört bloğa ayrılmış, her biri çelik kaplı çapraz strüktürlere içeriden asılmış. Blokların arasında kalan alanlar, gökyüzündeki bahçelere ev sahipliği yapacak.
Kulenin altı katında Guangzhou TV'nin ekipmanları yer alacak. Kulede ayrıca sinema, seyir terası, restoranlar ve katların da izlenebildiği heyecanlı bir açıkhava hava yürüyüşüyle ziyaretçiler yerden 355 metre yükseklikteki bahçeye ulaşabilecekler. İki panaromik çift katlı asansör turistleri manzaranın içine alacak, son derece hızlı iki asansör ise sadece 1,5 dakikada turistleri seyir terasına ve döner restorana ulaştıracak.
Kule yerden yükselirken, kulenin kafes sistem strüktürü tıpkı kemer takılmış gibi daralıyor, yukarıda ise tekrar genişliyor. Bu sıradışı tasarım, zorlu bir yapım sürecini de beraberinde getirerek, kulenin eliptik çelik halkaları için 1.100 farklı çelik düğüm tasarlamayı gerektirdi. "Top Model", mimarlığın erkeksiliğiyle birlikte kentin aşk havasının bir işareti olmayacak, fakat bu ışık oku ve alanı kesinlikle yeni bir yönü işaret edecek.
Ordos 100 
100 mimarın katılımıyla meydana gelen bu büyük ve kapsamlı oluşum, Olimpiyatlar sonrasını yansıtan tipik bir Çin projesi. Orijinal "Bird's Nest" takımı, sanatçı Ai Weiwei ve Herzog&de Meuron'un iş birliğiyle Ordos 100, İç Moğolistan'ın uçsuz bucaksız arazilerinde konumlanan ve yüksek yaşam koşullarına sahip kullanıcıya hitap eden bir konut girişimi.
Projenin beyni, servetini kömür madenleri ve süt ürünleri üretiminden kazanan yerel iş adamı Cai Jiang. Ana hedefi ise, 100 mimarı 1.000'er m²'lik villalar yapmaları için işe almak. Ordos 100 kapsamında ayrıca, bir Çin - İsviçre ortaklığı olan EXH tarafından gerçekleştirilen bir butik otel, Pekin çıkışlı ofis DNA Design and Architecture tasarımı Ordos Art Museum ve Los Angeleslı Yazdani Studio tarafından tasarlanan Ordos Music Hall da bulunuyor. Söylenenlere göre, bir düzine de kamu yapısı inşa edilecek.
Proje için tasarım yapan mimar listesinde şu anda Tatiana Bilbao, Buchner Bründler, HHF ve Christ & Gantenbein da var. Söz konusu listede hiçbir Çinli mimarın adı geçmiyor ancak komisyon kurulu, farklı ülkelerden isimleri barındırıyor. Örneğin, ABD'den Lyn Rice ve Oyler Wu, Hollanda'dan NL Architects ve Paris'ten R&Sie(n). Tasarımlar, bitince inşaat aşamasına hazırlanmaları için Ai'nin ofisine, yani Fake Design'a götürülüyorlar.
Ancak daha cevaplanması gereken çok soru var. Geçtiğimiz yıl araziye gittiklerinde mimarların birçoğu, Ordos Çin'in en zengin şehirlerinden biri olmasına rağmen, tasarımlarına ilgi gösterecek potansiyel müşterileri merak ediyordu. Cai, "Bir Ordos 100 villasının tipik müşterisi, kültürle yakından ilişkisi olan yerel bir girişimci olmalı," diyor. Peki ya Ordos da diğerleri gibi içi boş bir gayrimenkul rüyası olarak kalırsa?
Cai, böyle olmayacağını düşünüyor: "Ordos 100, Jiangyuan Bölgesi'ndeki yaratıcı ve ticari alanların sadece küçük bir parçası. Bölgenin kültürü ve endüstrisinin, sanat ve endüstrinin bir arada var olabileceği bir ortam yaratmasını umuyoruz." Bu belki de tamamen iyi niyet ve cüretkar bir konseptle ortaya çıkan proje, birden çok mimarın iyi mimarlık eserleri ortaya çıkarabildiğini kanıtlar nitelikte. Sonuç ne olursa olsun, Ordos 100'ün mimarlık tarihinde önemli bir yer edineceği kesin.
Shenxianhe Yol Köprüsü
Shenxianhe Yol Köprüsü, Çin'in Shanxi ve Henan bölgelerinin sınırında yer alıyor. 150 m yüksekliğindeki asma köprü, 267 m açıklık geçiyor ve 212 m yüksekliğinde çelik ve betonarme bir kolona sahip. Jincheng Highway Construction Management tarafından tasarlanan ve inşa edilen köprü, Çin'in oldukça zor ve tehlikeli bölgesinde bulunuyor ve aynı zamanda 3.000 km'lik otoyolun ufak bir parçası.
Kuzey-güney otoyolu Shanxi'nin kuzeyinde başlıyor ve Guangzhou'da tamamlanıyor. Köprü, otoyolda inşa edilen 4.530 m'lik yükseltilmiş açıklığın sadece 267 metresini oluşturuyor. Alanda ayrıca 13 km uzunluğunda bir tünel de inşa edilecek. Eninde sonunda yol, Moğolistan'ın iç kısımları ile Çin'in güney bölgelerini bağlayacak.
Çin'deki otoyolların 60.000 km'si son 20 yılda inşa edildi. Shenxianhe Yol Köprüsü ve benzerleri mühendisliğin anıtsal parçaları olmanın yanı sıra, böylesine büyük projelerin de ufak parçalarını oluşturuyor.
Şangay 2010 Dünya Fuarı
Yüzyılın başlarında, Çin'in en büyük şehirleri uluslararası bir etkinliği hak kazanmak için adım attı. Pekin Olimpiyatlar'a ve Guangzhou Asya Oyunları'na ev sahipliği yaparken, Şangay ise 2010 Dünya Fuarı'na ev sahipliği yapacak.
Her zamankinden daha çok sayıda katılımcı ülkenin yer alacağı altı aylık fuar, şehirde kurulacak bir çok pavyona şahit olacak. Katılan mimarlar arasında, İngiltere'den Heatherwick Studio, Danimarka'dan Bjarke Ingels Group, ve Güney Kore'den Mass Studies var. Beklenildiği gibi, Çin pavyonu en yükseği olacak. Chinese Academy of Engineering tarafından tasarlanan 63 m'lik bina, kırmızı çelik kirişlerden oluşan bir zigguratın tersini andıracak.
Huangpu Nehri eteklerindeki fuar alanı bir etkinlik fırtınası içerisinde. Ancak hala bazı boş alanlar var. Leannart Wiechell'in Alman pavyonu sadece birkaç çelik kirişten oluşuyor. Öte yandan Güney Kore pavyonu Haziran'da temel atacak ve pavyon, yıl sonunda hazır olacak. "İki kat büyüklüğünde bir binayı inşa etmemiz, 5 aydan az sürmüştü," diyor mimar Minsuk Cho: "İmkansız değil, ancak oldukça çılgın." Mayıs 2010'daki açılış töreninde bu tutkuya değip değmediğini kendimiz göreceğiz.