Dar gelirlilere yönelik konutların ihtiyacı olmayanlar tarafından satın alındığı ortaya çıktı. Suiistimallerin önüne geçmek isteyen TOKİ ve Kiptaş, dosyaları tek tek inceliyor. İlk aşamada 38 kişinin sözleşmesi ‘belgeleri eksik’ diye feshedildi.

Konut açığının 1,5 milyonu bulduğu Türkiye’de ekonomik istikrar sayesinde inşaat sektöründe büyük bir hareketlilik yaşanıyor. Geçen yıl bankalardan alınan yaklaşık 12 milyar YTL’lik konut kredisinin yarısı 750 bin konut ihtiyacı olan İstanbul’da kullanıldı. 2005’in ilk dokuz ayında İstanbul’da 154 bin konut satıldı. Üst gelir grubuna yönelik lüks daireler paylaşılamazken dar gelirliler için hazırlanan projeler bazı uyanıkların suiistimal kapısı haline geldi. Bu durumun en somut örneği İstanbul’da Büyükşehir Belediyesi’nin konut yapım şirketi Kiptaş’ın projelerinde yaşandı. Kiptaş’ın Başakşehir’de satışa çıkardığı yeni konutlardan alan bazı fırsatçılar 6 aydan önce devir yasak olmasına rağmen gazetelere satılık ilanları veriyor. 75 bin yeni liralık sosyal konutlar henüz inşaatları bitmeden gazetelere verilen ilanlarla 135 bin yeni liradan satışa çıkarılıyor. 12 bin YTL’lik peşinat yatırdıktan sonra kuradan da ismi çıkan bir kişi ilanla hakkını 27 bin yeni liradan devredeceğini belirtiyor. Aynı kişinin Zaman’ın, “Neden dairenizi satıyorsunuz?” sorusuna verdiği cevap, konut hamlesinin nasıl istismar edildiğini gözler önüne seriyor: “Zaten evim var. Kuraya yatırım için girdim. Şimdi satmasam da mesele değil. Bekletsem getirisi daha fazla olur.” Edinilen bilgiye göre, bazı fırsatçılar fakirlere yönelik projelerde bu örnekte olduğu gibi evi olduğu halde yanlış beyanla kuraya girmekten çekinmiyor. Bazıları da birden fazla isim adına kayıt yaptırarak kuralara giriyor. Satışa çıkarılan konut sayısının 5 katından fazla başvuruyla karşılaşan Toplu Konut İdaresi (TOKİ) ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi, benzer ihbarlar üzerine harekete geçti. Dosyaları tek tek incelemeye alan iki kurum, haksız kazanç elde etmeye çalışanlara fırsat vermemekte kararlı.

İkitelli’de fakirlere çok düşük taksitlerle satılması planlanan 688 konutun kurasından çıkan dosyalardaki inceleme iddiaların doğruluğunu ortaya koydu. Beş yıldır İstanbul’da ikamet ettiklerini belgeleyemedikleri ya da gayrimenkulu bulunduğu gibi gerekçelerle 38 kişinin sözleşmesi feshedildi. Sıkı kontroller yaptıklarını belirten Kiptaş Genel Müdürü İsmet Yıldırım, “Kurayı kazandığı halde başvuru şartlarını taşımadığı tespit edilenlerden peşinatın yüzde 20’sini kesiyoruz. Fakirin hakkını kimseye yedirmeyiz.” dedi.

Toplu Konut İdaresi, 2003-2005 yılları arasında 153 bin konut inşaatını başlattı. TOKİ ve belediyelerin gerçekleştirdiği projeler doğu bölgelerinde fazla talep görmezken, büyükşehirlerde izdiham yaşanıyor. İstanbul Hadımköy ve Pendik’te yapımına önümüzdeki günlerde başlanacak 3 bin 116 konut için 17 bin başvuru yapıldı. 12 Şubat’ta gerçekleştirilecek kura çekiminde kazanma şansı yüzde 15. İkitelli Başakşehir’de geçen yıl yapımına başlanan 400 sosyal konut için de 10 bin kişi başvurmuştu. Büyükşehirlerde alt ve orta gelir gruplarına yönelik toplu konut projelerine gösterilen büyük ilgi, suiistimalleri de beraberinde getirdi. Orta gelir grubuna yönelik evlerin aylık taksitleri 300-1000, fakirler için yapılanlar ise 100-200 YTL arasında. Fiyatları düşük tutulan daireler, tamamlandıktan sonra iki katı fiyatına alıcı bulabiliyor. Konut kuralarından fahiş kazanç elde etmek isteyen fırsatçılar sahte belgelerle ya da birden fazla başvuru yaparak kuralara giriyor. Tapuda üzerine kayıtlı evi olanlar, ev sahibi olmayanlar için hazırlanan konutların kuralarına “Bir koyup iki alırım” düşüncesiyle katılıyor. Kiptaş’ın denetimleri, gazete ilanları ve emlakçıların verdiği bilgiler kuraların istismar edildiğinin ispatı. Kiptaş geçen ay “Herkes ev sahibi olana kadar” sloganıyla Başakşehir’de 90 metrekarelik 816 konutu 100 bin YTL bedelle satışa çıkardı. 5 bin 400 kişinin katıldığı kuranın sonuçlanmasının ardından gazetelere verilen satılık daire ilanları dikkat çekti. Telefonla ulaştığımız bir ilan sahibi 12 bin YTL peşinat ödediği 90 metrekare konut için 27 bin YTL istedi. 15 bin YTL kâr elde etmeyi planlayan ilan sahibi Zaman’ın “Devri nasıl yapacaksınız?” sorusuna şu cevabı verdi: “Notere gidip anlaşma yapacağız. 6 ay sonra konutu devraldıktan sonra sizin üzerinize devredeceğim.” Başakşehir’de faaliyet gösteren bir emlakçı, kura sonuçları yeni açıklanmasına rağmen 90 metrekarelik konutların satışını gerçekleştirmek isteyenlerin kendilerine müracaat ettiğini belirterek, “Bu işin bile piyasası oluştu. 12 bin YTL peşinat ödeyen hak sahipleri dairesini 24-27 bin YTL arasında satıyor.” diyor. Yine Başakşehir’de kuraları geçen yıl çekilen 90 metrekarelik 400 sosyal konuttan bazıları inşaatı tamamlanmadan satışa çıktı. Konut sahipleri gazetelere verdikleri ilanlarda 75 bin YTL’ye satın aldıkları olan konutlar için 135 bin YTL istiyor.

Kiptaş 20 bin kişiyi ev sahibi yaptı
1995 yılında kurulan İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraklerinden Konut İmar Plan Sanayi ve Ticaret AŞ (Kiptaş), bugüne kadar Avrupa yakasında 20 bin 322 ve Anadolu yakasında 5 bin 555 adet olmak üzere toplam 25 bin 877 konut inşa etti. Pendik, Kağıthane, İçerenköy, Kartal, Maltepe, Sarıyer, Halkalı, Altunizade, İkitelli, Esenyurt, Yakuplu, Ümraniye ve Üsküdar’da inşa edilen 19 bin 935 konut hak sahiplerine teslim edilirken, kalan 5 bin 942’si Kasım 2006’ya kadar verilecek. Fakir ve orta gelir gruplarının yanı sıra üst gelir grubuna hitap eden lüks konut inşaatları da yapan firmanın bu yılki hedefi Mimar Sinan, Silivri, Esenyurt, Tuzla, Pendik, Sarıgazi, Ümraniye, Kadıköy, Maltepe, Kartal ve İkitelli’de 25 bin yeni konut üretmek. Toplu Konut İdaresi ise bu yıl İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana ve Diyarbakır’da 150 bin konutun inşaatını başlatacak. Konutlar 8-10-15-20 yıl vadeyle satışa sunulacak.